IMGB24

■

Wstęp

Autorskie wypowiedzi zamieszczone w tej książce są próbą zabrania głosu w rozmowie pedagogów pytających, jak możliwa jest dziś pedagogika i edukacja?^{1 2}

Tym, co łączy Autorów książki — a są nimi pedagodzy Uniwersytetu Gdańskiego, a oprócz nich Pani Katarzyna Bogucka-Krenz — dziennikarka związana ze Społecznym Towarzystwem Oświatowym, Pan Darek Kuchta

—    student pedagogiki, Janek Czermiński — uczeń Liceum Ogólnokształcącego

—    jest zapytanie, refleksja, krytyka, ukazywanie kresu, wychodzenie „poza” strukturalne ramy myślenia pedagogiki akademickiej i praktyki edukacyjnej, poza jej metodologiczne programowe, treściowe, metodyczne, organizacyjne wymiary i przekroczenia ograniczeń tego myślenia.

Zachęty, inspiracji, uzasadnienia i materiału myślowego dla tej refleksji Autorzy najczęściej poszukiwali w perspektywie filozofii drugiej połowy XX wieku; w refleksji humanistycznej, w różnych odmianach filozofii i socjologii krytycznej, hermeneutyki, wiedzy o języku. To właśnie filozofia drugiej połowy XX wieku upomina się o świadomy dystans wobec wszystkich szczegółowych episteme, teoretycznych i praktycznych form myślenia i działania i zobowiązuje także do ujawniania niejawnych założeń i przed założeń będących podstawą tworzenia wiedzy, pojęć, sposobów rozumienia rzeczywistości, sposobów użycia języka, komunikowania się ludzi, organizowania praktycznego działania. Widzi ona także niezbędność przywołania „epistemołogicznego” wymiaru refleksji, wymagającego odsłonięcia podmiotowo-przedmiotowej całości myślowej³.

Każdy z tekstów zamieszczonych w książce inaczej odwołuje się do założeń owej filozofii, niektóre wypowiedzi Autorów jej propozycje interpretacyjne mają tylko na uwadze. W rezultacie, prezentacje, które znalazły się w książce, są za każdym razem inną propozycją myślową, odsłonięcia, zapytania „o”, odejścia „od”, czy wyjścia „poza” zadane i obowiązujące znaczenia pedagogiczne. Upominają się one także o zderzenia punktów widzenia, o krytykę, o her-meneutyczny namysł wobec zuniformizowanej koncepcji i interpretacji

5

1

¹ Taki namysł nad pedagogiką i rozmowa pedagogów są obecne w publikacjach książkowych, np. w pracach A. Folkierskiej, Z. Kwiecińskiego, R. Kwaśnicy, J. Rutkowiak, L. Witkowskiego, czy na łamach czasopism, choćby np. dyskusja na łamach Kwartalnika Pedagogicznego, 1991, nr 3, dotycząca problemów pedagogiki w latach 90. - głos w dyskusji zabrali prof. B. Niemierko, prof. W. Zaczyński, prof. A. Folkierska.

2

M. Siemek, Filozofia, diaiektyka, rzeczywistość, Warszawa 1982.