IMGB29 (4)

148 1. Przedmiot i zadania mediów w edukacji

148 1. Przedmiot i zadania mediów w edukacji

miotu i podmiotu działań naukowych. Idąc tym tokiem rozumowania

empirycznie mechanizmów odbioru i oddziaływania mediów”. Wydaje sie • jest określony zbyt ogólnie i nie wskazuje wyraźnie roli i miejsca człowieka jako*** ^tCl1

^UWzględn ■

(2003

Teresv Kukułowicz. Mariana Nowaka (1997), socjologów wychowania — i

dorobek teoretyczny: przedstwicieli pedagogiki ogólnej — np. Romana Schulza ran ^

wa Kwiecińskiego. Bogusława Sliwerskiego (2006) czy pedagogów kultury - _np |ⁿ" dana Suchodolskiego (1990), Janusza Gajdy (2000a), możemy przyjąć, że ogólne pedagogiki medialnej mieszczą się w dyskursie między ontologią, aksjologią i epi_sJ mologią wychowania.

Biorąc to pod uwagę, można zmodyfikować cel pedagogiki medialnej następują i określić go jako: udzielenie odpowiedzi na fundamentalne pytania związane z cjonowaniem człowieka w świecie mediów oraz wypracowanie sposobów poznania mechanizmów odbioru i oddziaływania mediów na jednostkę i szerzej — na grupy

społeczne.

W sferze ontologicznej pedagogika medialna rozpatruje oraz definiuje zjawiska społeczne w kategoriach wzajemnych relacji człowieka z mediami. Tłem tych rozwa-żań są procesy kulturowe, socjologiczne, psychologiczne i biologiczne, które — osadzone w filozoficznych podstawach - stanowią ważny punkt konstruowania różnych koncepcji funkcjonowania człowieka w świecie mediów.

W sferze aksjologicznej pedagogika medialna odejmuje problemy wartości w społeczeństwie zdominowanym komunikacją medialną oraz bada związane z tymi problemami zjawiska dotyczące procesów edukacyjnych, medialnej polityki państwa i grup społecznych, stanu praktyki edukacji medialnej, tendencji rozwojowych w kulturze medialnej itp.

W sferze epistemologicznej pedagogika ta zajmuje się poznawaniem zjawisk i mechanizmów odbioru i oddziaływania mediów na społeczeństwo, na człowieka. Obszarem jej zainteresowania w tej sferze jest zarówno przedmiot, jak i podmiot działań mediów, proces i uzyskany wynik komunikowania oraz pełnione przez media funkcje społeczne.

W rozważaniach dotyczących przedmiotu pedagogiki medialnej badacze koncentrują się na różnych mediach. Przykładem może być teza Strykowskiego (1997b, s. 9). Uważa on, że przedmiotem pedagogiki medialnej „są wszelkiego rodzaju media (zarówno środki dydaktyczne, jak i mass media) w swoich oddziaływaniach edukacyjnych, a więc media w procesie nauczania, wychowania i socjalizacji”. Przyjęcie tego punktu widzenia wydaje się zbyt jednostronne, ponieważ przedmiotem rozważań jest proces wychowania człowieka do funkcjonowania w świecie mediów, występujące wokół tego zjawiska procesy społeczne oraz edukacyjne, np. kształcenie, dokształcanie, samokształcenie oraz działania diagnozujące i terapeutyczne czy socjalizacyjne. Dlatego przedmiotem pedagogiki medialnej jest proces komunikowania człowieka z mediami i przez nie z innymi ludźmi. Innymi słowy, mamy do czynienia z działaniem człowieka w świecie mediów. Ponieważ społeczeństwo informacyjne jest społeczeństwem wiedzy, występują w nim różne poziomy edukacji permanentnej. Jeżeli przyjmujemy, że przedmiotem jest człowiek zanurzony w otoczeniu medialnym, to konsekwencją tego założenia jest zarówno jego działanie w sferze dydaktycznej, jak i wychowawczej za pośrednictwem mediów.

1.3. Obszary pedagogiki medialnej

^ niemieckiej pedagogice medialnej przyjęto dwa obszary badań nad mediami: jja w wychowaniu (medienerziehung) i media w nauczaniu (medienclidaktik) (Stry-fl^lBwsld, 1997a, s. 15).

* pierwszy obszar — media w -wychowaniu - obejmuje badanie różnych aspektów . jyvvu mass mediów na procesy wychowania we wszystkich obszarach edukacji '^edszkole, szkoła podstawowa, szkoła średnia, studia), w rodzinie oraz na różnych czyznach życia społecznego (tamże, s. 8).

P Drugi obszar — media w dydaktyce — obejmuje badania nad procesem kształcenia.

,_on Austermann (1993, s. 83) zwraca uwagę, że pedagogika medialna:

^ • podejmuje problemy związane z procesem uczenia się człowieka za pomocą me-jjów i równocześnie kształtuje celowe procesy uczenia się o mediach i z mediami (war-_zwrócić uwagę na zbieżność tych założeń z założeniami edukacji medialnej — (patrz

podrozdz. 1.1);

^Y • zajmuje się wpływem procesu komunikowania na uczenie się.

Interesujące spojrzenie na obszary pedagogiki medialnej prezentuje 'Wacław Strykowski (1997a, s. 9). Przyjmuje on, że prace zarówno teoretyczne, jak i praktyczne obejmują m.in.:

wieloaspektową analizę właściwości mediów, określenie funkcji edukacyjnych mediów, odkrywanie i wyjaśnianie mechanizmów uczenia się z mediów, badanie skuteczności oddziaływania mediów ze szczególnym uwzględnieniem wpływu mediów na kształtowanie agresji u dzieci i młodzieży, modelowanie komunikatów medialnych o charakterze dydaktycznym i wychowawczym, opracowywanie metodyki wykorzystania mediów w procesie kształcenia, wychowania, samokształcenia, tworzenie koncepcji kształcenia na odległość i kształcenia równoległego.

Uwzględniając propozycję Strykowskiego, a także dotychczasowe rozważania na temat celów pedagogiki medialnej, można wskazać takie jej obszary, jak;

•    ogólna pedagogika medialna - obejmująca m.in.; media w komunikacji społecznej, problemy społecznej natury mediów, efekty komunikowania w społeczeństwie, instytucje medialne i mechanizmy decydujące o ich programie, koncepcje społeczeństw medialnych i wpływ na systemy edukacyjne, media w systemach edukacyjnych;

•    edukacja medialna — zajmująca się procesem dydaktyczno-wychowawczym we wszystkich formach kształcenia, dokształcania i samokształcenia, metodyką kształcenia medialnego i informatycznego, technologią kształcenia;

•    technologia informacyjna — podejmująca zagadnienia związane z wiedzą o technologicznej stronie mediów i ich obsłudze, posługiwaniem się nimi w życiu codziennym;

•    komputerowa diagnostyka i terapia pedagogiczna, których celem jest zastosowanie technologii informacyjnej w różnych obszarach pedagogiki specjalnej oraz wykorzystanie komputerów w procesie rewalidacji i resocjalizacji;

•    media w świecie człowieka — obszar zajmujący się biosocjokulturowymi uwarunkowaniami i cywilizacyjnymi aspektami wykorzystania mediów w irirnin sie człowieka.