IMGE60

kiavvn> VU*i

pk i jakościowe, a w rozsądnym planowaniu odpowiednich cykli badawczych uwzglę-(kujących te dwa podejścia upatrywać należy szansę rozwoju poznania i wyjaśnienia zjawisk patologii społecznej. Perspektywy badań jakościowych wymagają jednak odpowiedniego przygotowania badaczy, którzy w coraz większym stopniu ignorują podejścia jakościowe, a znajomość metod i technik terenowych badań jakościowych jest (przynajmniej wśród studentów i młodych socjologów) niewielka. Prowadzone w większej liczbie badania jakościowe, zwłaszcza gdy problem badany jest w wielu podobnych środowiskach społecznych, pozwalają na zobiektywizowanie uogólnień, fawalają też na opracowanie realnych, a nie arbitralnych ujęć definicyjnych, co z kolei prowadzi do doskonalenia badań ilościowych. Badania jakościowe stanowić więc mogą podstawę do opracowywania rozsądnych projektów badań ilościowych nad zjawiskami patologicznymi.

Trzeba też zauważyć inną szansę. Jest to szansa wyjaśniania i pogłębiania re-oiltatów badań ilościowych poprzez badania jakościowe. Jeśli bowiem założyć, że badania ilościowe dają jakąś ogólną orientację na temat występowania i natężania pewnych zjawisk patologicznych, to następujące po nich badania jakościowe mogłyby. na przykładzie określonych zbiorowości społecznych, wyjaśnić powstawanie tych zjaw isk, ich uwarunkowania. Trzeba tylko wówczas umiejętnie dobierać zbio-nmści do takich badań jakościowych. Stajemy bowiem wówczas przed znanym badaczom terenowym problemem - jak dobierać zbiorowości do badań monograficznych. by badania te pozwoliły na wyjście poza poziom konkretu i uprawniały do pewnych uogólnień?

Odpowiedź na to pytanie me jest łatwa. Na pewno założeniem winno być badanie problemu społecznego, a nie zbiorowości społecznej, która jest tylko polem, a nie przedmiotem badań. Winno się. w miarę możliwości, dobierać po kilka czy kilka-jiąśfl podobnych zbiorowości, trzeba dążyć do stworzenia możliwości hipotetycznego wyjaśniania przyczyn i uwarunkowań badanych zjawisk. [...]

PRZYPISY

■ | LedraL U qnaJaattf et le ąuantitańf. „Recherche Sociologiquc", Louvain-la-Neuvc, 1995. VU.XVI I98S tli229.

1E Ttf\ikon. Le panam des meihades qualitatives_i [w:] Les meihades qualiiaiives en sociolo-et lenn lawet (materiały międzynarodowej konferencji okrągłego stołu - Katowice. wanec 1986. w druku - wyd, UŚ. Katowice.

Kgfenia*. 1 Hog O niektórych problemach metodologicznych badań patologii społecznej. i^Hb Studia Socjologiczne' 1986, T. XIX.

Społeczności lokalne w świetle niektórych koncepcji tzw. socjologii tycia codziennego. Stkke socjologiczne Pod red. J. Wodza. Katowice 1986, s. 28-43. społeczna * starych dzielnicach mieszkaniowych - z zagadnień teoretycz-^^^■MgtapafcczM w starych dzielnicach mieszkaniowych miast Górnego Śląska, pod red.

11913. i 1-34.

_t___    11 Madgc The Ongms aj Ścienific Sociology, New York 1967, K. 88-125.

(w.) L. Festinger. D. Kat/., Les meihades de recherche dans les

.Parami.*. II) i u

" Pisze o tym J. Coenen-Huther. Obseniation el conctpluali.salimv pour une epistemologie posili-ve, „Revuc de 1'Institut de Sociologie ULB Bruzellcs" 1984. nr 1-2. s. 167-198.

' Por. Cl. Javeau, Vie guotidienne et mithode, „Recherche Sociotopque" I98S. VaŁ XVt ff9[

S. 157-177. Zob. też A. Bourdin, Proximiti. distance et salidaritó: guestions sur lim soctal et la vie

ąuntidienne, [w:] Micro- et macro-sociologie du guotidien, red. C. Javeaux. Bruaelles 1983.1 79-95.

S. Nurek, J. Wódz. Informator społeczny jako źródło badania zjawisk patologicznych i opinii o możliwościach profilaktyki społecznej, [w:] Normy społeczne, lad społeczny, patologia społeczna, pod red. J. Wodza. Katowice 1985, s, 27-40.

" Autorem tej części badań byl Stanisław Nurek. O metodzie zob. S. Nurek. Waloryzacja przestrzeni osiedli mieszkaniowych, Katowice 1982.

¹³ Autorką lej części badań była Kazimiera Wódz. Metoda i szczegółowe wyniki zostały przedstawione w książce K. Wódz, Pomoc społeczna w świadomości mieszkańców miasta. Katowice 1915.

¹⁵ Tę część badań projektował i przeprowadził Wojciech świątkiewicz. Na temat metody badań zob. W. Świątkiewicz, Kultura a patologia społeczna, [w:] Patologia społeczna w starych dzielnicach.

s. 35-77.

¹⁴ Ogólna charakterystyka całego podejścia badawczego i metod została przedstawiona w art J. Wódz.

La deuiance normale dans le guotidien, „Revue de rinslilul de Sociologie ULB Bruxelles". 198-!. nr 1-2.

s. 23-34.

¹⁵    Szerzej na ten temat pisze W. Mrozek, Rodzina górnicza, Katowice 1985.

¹⁶    Szerzej patrz J. Remy, L. Voye, VHIe, ordre et violence, Paris 1981.