strony 11

„w

władzy danego państwa. Oznacza to, że bez zgody odpowiednich władz nie można wlecieć w tę przestrzeń, stanowiłoby to bowiem naruszenie terytorium państwa. Znajdująca się nad przestrzenią powietrzną przestrzeń kosmiczna jest uznawana za wolną i niepodlegającą prawu i władzy państwa. W przestrzeni tej mogą się znajdować satelity komunikacyjne, jak również wywiadowcze.

Statki morskie i samoloty zarejestrowane w danym państwie stanowią również terytorium tego państwa. Pociąga to za sobą konsekwencje natury prawnej, na przykład przestępstwa, jakich dopuszczają się pasażerowie, są rozpatrywane przez sądy państwa, w którym dokonano rejestracji statku lub samolotu.

Również za terytorium państwa uważa się obszar jego placówek dyplomatycznych za granicą. Zdarza się, że w ambasadach państw demokratycznych chronią się osoby prześladowane z powodów religijnych bądź politycznych.

zwarte teryto-    Terytorium Polski określa się jako zwarte, co oznacza, że łatwo można

rium Polski j_e wpisać w koło lub kwadrat. Zapewnia to łatwość zarządzania i gospodarowania na takiej przestrzeni (tab. 1.2).

Wyszczególnienie	Obszar (w km^2)	Obszar (w % ogólnej powierzchni)
cate terytorium	322 577	100,0
obszary lądowe (łącznie z wodami śródlądowymi)	311 904	96,7
morskie wody wewnętrzne	1 991	0,6
morze terytorialne	8 682	2,7
wyłączna strefa ekonomiczna	22 634	-

Tab. 1.2. Terytorium Polski (źródło: „Rocznik Statystyczny Polski 2001", GUS)

Granice Polski

I pojęcie granicy Granicę w sensie prawa międzynarodowego stanowi powierzchnia prostopadła do powierzchni ziemi, oddzielająca terytorium jednego państwa od terytorium innego. Granica jest powierzchnią, a nie linią na powierzchni ziemi, ponieważ rozdziela również strefy podziemną i powietrzną. Podstawą wydzielenia granic są umowy międzynarodowe, najczęściej dwustronne.

Granicę lądową oznacza się specjalnymi słupami granicznymi. W celu lepszego zabezpieczenia granic państwa ustanawia się: pas drogi granicznej (15—100 metrów szerokości) i strefę nadgraniczną (2-6 km szerokości).

granice naturalne Granice mogą mieć charakter granic naturalnych, jeśli przebiegają wzdłuż takich obiektów geomorfologicznych i hydrograficznych, jak góry, rzeki, brzeg) je/ioi i mm z. Zwykle w górach granicę wyznaczano wz.dlti/ głównych grzbietów, czyli linii największych wysokości ⁽ ii ani

cę biegnącą wzdłuż i/c*k u\inln c im podstawie biegu głównego mułu i < I i (ryc 1.3).

Łączna długość granic Polski wynosi i |⁽)5 km, z tego granica lądowa 3055 km, .1 morska - 440 km. Obecnie nasz kraj graniczy z Federacją Rosyjską, Litwą, Białorusią, Ukrainą, Słowacją, Czechami, Niemcami. Długość granic lądowych / poszczególnymi państwami przedstawia ryc. 1.4.

Czechy    ^    ^    . »*** ..    —    75)(i

Słowacja    541

Ukraina

Niemcy    . ..    .    ..... .. .    407

Białoruś    4'¹>

Rosja    21 ()

Litwa    _|1|.._T|1ir,_irf._r,    103

6    100    200    300    400    500    600    700    800 km

Ryc. 1.4. Diagram długości granic lądowych Polski

Kwestia suwerenności państwa

procosy minii cyjni! i iiluhiill zac|a .i pn|g< l siiwurenror.i państw

Suwerenność w swym podstawowym znaczeniu oznacza niezależność państwa w stosunkach z innymi państwami i organizacjami oraz samodzielną i najwyższą władzę na własnym terytorium. Taka absolutna niezależność jest jednak obecnie nierealna. Wynika to z następujących faktów: istnienia silnych powiązań politycznych, gospodarczych i militarnych w obrębie organizacji międzynarodowych (np. Unii Europejskiej), pojawienia się niepaństwowych struktur międzynarodowych (np. koncernów przemysłowych),

możliwości komunikowania się przez sieci informatyczne (np. Internet), dla których nie istnieją granice państwowe.

Państwa oddają część własnej suwerenności dobrowolnie lub pod naciskiem zachodzących zmian. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej jest przykładem dobrowolnego zrzeczenia się części suwerenności na rzecz instytucji ponadnarodowej. Polska oczekuje jednak pewnych korzyści z tego tytułu. Otwarcie granic, swobodny przepływ ludzi i kapitału mają w istotny sposób zrekompensować zmniejszenie samodzielności państwa. Po dobnie jest z obecnością Polski w NATO. Nasze państwo poświęciło część suwerenni im i w zakresie militarnym, ale w zamian uzyskało zdecydowanie większe |*« »• /u> n bezpieczeństwa, wynikające z uczestnictwa w tym bloku wojskowym