IMGU25 (2)

Ignacy Radlicki i jego .świadectwo 2 niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau

Autor prezentowanego Czytelnikom po raz pierwszy wspomnienia o martyrologii polskiej inteligencji w czasie wojny i okupacji ziem polskich przez Niemców należał do pokolenia twórców niepodległej Polski¹. Urodził się 1 lutego 1892 r. w Emilianowie (pow. Rawa Mazowiecka)². Był synem Włodzimierza, powstańca 1863 r., i Marii z d. Nizirtskiej. Kształcił się początkowo w szkole powszechnej w Białej, później w prywatnej szkole Stanisława Thomasa, następnie w czteroklasowym progimnazjum męskim J. Radwańskiego w Lodzi. Od 1907 r. uczył się na powołanych przez Aleksandra Zawadzkiego Kursach Pedagogicznych im. Stanisława Konarskiego w Warszawie, gdzie w 1910 r. zdał egzamin maturalny. Zamierzał studiować nauki polityczne w Paryżu, jednak wobec powołania Polskiej Szkoły Nauk Politycznych przy Wydziale Prawa i Administraq'i Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie rozpoczął studia na tej uczelni; ukończył je w 1914 r.

W 1905 r. brał udział w strajku szkolnym, za co władze rosyjskie usunęły go ze szkoły. Od 1908 r. działał w Narodowym Związku Robotniczym, był przewodniczącym tajnego koła, utwo-

Radlicki jako uczeń Polskiej Szkoły Nauk Politycznych

rzonego przez uczniów Kursów Pedagogicznych Zawadzkiego, związanych z niepodległościowym ruchem „zarzewiackim". Zajmował się pracą oświatową, zakładał tajne koła w Solcu, Jędrzejowie i Siennicy. Dostarczał im książek zakazanych przez carską cenzurę oraz pism NZR: „Dla Przyszłości", „Kiliński" 1 „Polska", które kolportował również w Warszawie W tym okresie był dwukrotnie aresztowany przez władze rosyjskie i najprawdopodobniej w związku z tym wyjechał do Lwowa. W 1910 r. wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich, dwa lata później ukończył podoficerski kurs instruktorski we Lwowie.

Następnie przeniósł się do Krakowa i od tego czasu działał w tajnej Armii Polskiej II Okręgu Krakowskiego, również zwląza-

1

Zob Ignacy Radlicki, [w:] M. Gałęzowski, Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939-1947, Warszawa 2005, s. 55H-567, gdzie również podano obszerną bibliografię dotyczącą Radlickiego. Biogram I. Radlickiego ukazał się także w „Palestrze" (nr 3/4, 2005, s. 159-165).

2

^! W niektórych dokumentach Radlickiego w Centralnym Archiwum Wojskowym znajduje się data 31 stycznia 1892 r., sam jednak podawał 1 lutego 1092 r.