W celu zapewnienia prawidłowej pracy elementów maszyn poruszających się ruchem
obrotowym (osi, wałów) powinno być zachowane stałe położenie osi obrotu wałów
względem nieruchomej podstawy (np. korpusu maszyny).
Zadanie to spełniają łożyska, a ustalanie położenia osi i wałów względem korpusów
maszyn i urządzeń nazywa się łożyskowaniem.
Łożyska dzieli się na:
- ślizgowe, w których powierzchnia czopa walu ślizga się po powierzchni panewki (części łożyska współpracującą]] z czopem) lub bezpośrednio po powierzchni otworu łożyska, zatem w czasie pracy występuje tarcie ślizgowe,
- toczne, w których między współpracującymi powierzchniami czopa i łożyska umieszczone są elementy toczne (np. kulki) i wówczas zamiast tarcia ślizgowego występuje tarcie toczne.
Łożyska ślizgowe stosuje się:
- przy przenoszeniu bardzo dużych obciążeń oraz obciążeń udarowych,
- przy łożyskach o średnicy powyżej-ll m,
- gdy konieczne jest, aby łożyska tłumiły drgania wału,
- przy dużych prędkościach obrotowych i możliwości uzyskania tarcia płynnego,
- w razie konieczności stosowania łożysk dzielonych,
- gdy wymagana jest cichobieżność łożyska,
- przy drobnych konstrukcjach o bardzo małych obciążeniach (np. w mechanice precyzyjnej).
Łożyska toczne są najczęściej stosowane:!*!
- gdy zależy nam na uzyskaniu bardzo małych oporów w czasie pracy, a zwłaszcza podczas rozruchu,
- przy niezbyt dużych średnicach czopa,
- przy zmiennych prędkościach obrotowych wału,
- przy częstym zatrzymywaniu i uruchomianiu maszyny,
- gdy warunki pracy uniemożliwiają uzyskanie w łożyskach ślizgowych tarcia płynnego,
- gdy wymagana jest duża niezawodność pracy i duża trwałość łożyska,
- gdy ze względu na wymiary korpusu maszyny konieczne jest stosowanie łożysk o małych wymiarach wzdłużnych.