— brak przestrzeni do swobodnego poruszania się i wykonywania czynności ruchowych (przeznacza się dla dziecka najmniejszy pokój zastawiony meblami, zakazuje mu się poruszania się po całej powierzchni mieszkalnej, wspinania, biegania itp.j;
— nadopiekuńcza i lękowa postawa rodziców, ochraniająca przed samodzielnym pokonywaniem trudności mchowych:
— stosowanie metody nakazu, zakazu, kar itp.;
— pozbawianie dziecka swobody ruchów i czynności ruchowych;
— izolacja od zabaw ruchowych z rówieśnikami;
— zamiana zabaw i zajęć ruchowych na zajęcia intelektualne;
— brak wspierania dziecka w pokonywaniu trudności ruchowych (wyśmiewanie, poniżanie, brak akceptacji i uznania);
— większy nacisk na rozwój zdolności intelektualnych niż mchowych (takie sytuacje występują nie tylko w rodzinie, ale również w instytucjach wychowawczych, przedszkolu, szkole, zajęciach pozalekcyjnych);
— brak warunków do rozwijania sprawności ruchowych (w przedszkolu, w szkole).
b. Opóźnienia i zaburzenia aparatu manipulacyjnego
Ważnym elementem rozwoju motory cznego dziecka jest jego rozwój manualny. Między 5.-8. rokiem życia dziecko w dużym stopniu doskonali koordynację kończyn górnych i tułowia, rozwija mchy zamaszyste i precyzyjne. Koordynacja mchowa obejmuje harmonijną współpracę różnych grap mięśniowych do całkowitego wyłączenia ruchów.
Proces ten jednak nie u wszystkich dzieci przebiega jednakowo i harmonijnie. Często jest on zakłócony przez czynniki środowiskowe. Niezręczność manualna może występować na tle ogólnego opóźnienia rozwoju ruchowego, a może mieć charakter izolowany. Warunkuje proces opanowania techniki pisania.
45