IMGt12

ie pierwsze znaki migowe u niesłyszących dzieci niesłyszących rodziców p|K zauważyć nieco wcześniej niż pierwsze jednosłowne wypowiedzi dzieci słyszących.

'"'H Języki migowe mają szczególne znaczenie dla psychicznej, społecznej ikafetntnej identyfikacji w społeczności ludzi niesłyszących.

-    Mimo iż język migowy, jako środek komunikacji, jest już dziś powszechnie uznawany, nie chodzi tu o jego akceptację jako alternatywnego hodka porozumiewania dla wygórowanych celów językowych, jak np. dla edbm naukowy ch. Jednak język migowy służyć może i takim celom.

-    Języki migowe, jak podkreśla K B. Gunter, cechuje asymetiyczność polegająca na tym, że inaczej niż wszystkie wielkie języki, języki migowe nie rozporządzają własną formą pisemnego zapisu. Ta asymetria ma bowiem za-sadnicze znaczenie z uwagi na stosunek migów do języka dźwiękowego i pisma. Fakt ten jest istotny z uwagi na znikomy procent osób niesłyszących. Wszystko to powoduje, że zapis języka migowego dokonywany jest w innym kodzie językowym.

Rozwiązanie, jakie widzą w tej sytuacji rzecznicy języka migowego to pafejtae bilmgwalne . Jednak krytycy takiego rozwiązania, jak np. Lówe, podkreślają, że nauczanie sprowadza się przy takim rozwiązaniu do nauki języka migowego. Ponadto Ołiver Sacks zwraca uwagę, że w późniejszym żydu pozostaje dominacja kodu migowego, co jest zgodne z koncepcją dwu-języczności podporządkowanej. Nie negując znaczenia języka migowego-dla rozwoju tożsamości niesłyszacego, rozwiązaniem o podstawowym znaczeniu |J1 ogólnego rozwoju osób niesłyszących i ich przyszłego sukcesu w życiu awodowym jest maksymalne wykorzystanie resztek słuchu i podkreślanie primytuowego znaczenia rozwoju myślenia w języku dźwiękowym.

kJ. Tradycje i rozwiązania polskie i zagraniczne

»$JŹpny w 1817 r. przez ks. Jakuba Falkowskiego (1775-1848) Instytut (Kidnmeniych w Warszawie wzorował się na szkole wiedeńskiej, dlatego ■no tak bezwzględnie posługiwania się językiem migowym, jak to HHtalO W szkole monieckiej. Wyrazem poglądów panujących w tym HHHWjpW Instytucie Głuchoniemych był pierwszy polski Słownik mimicz-darła Wychowanie dwujęzykowe dziecka niestysząceyo,

y dla głuchoniemych i osób z nimi styczność mających¹¹ , który ukazał się ^ |879 r., a więc w 62 lata po założeniu tej szkoły. Słownik jest dziełem „bszemym (335 stron), świadczącym o fachowości i walorach intelektuał-„ych środowiska nauczycielskiego Instytutu. Autorzy uzasadniając wydanie Słownika stwierdzają, że „w kształceniu głuchoniemych, przez pierwsze płaszcza lata i Nauczycielowi również bez mig obejść się trudno. Przy opowiadaniu zdarzeń historycznych, a szczególnie przy obznajmianiu głuchoniemych z prawdami wiary i zaszczepianiu w nich zasad moralności, mimiczna mowa żadną inną w równym stopniu zastąpioną być nie może”¹ .

Charakteryzując język migowy odpowiadają: „Dwa są sposoby wyrażania się na migi: ideograficzny i daktolologiczny. Daktylologia, czyli palcowanie, zależy na pokazywaniu każdego wyrazu za pomocą alfabetu ręcznego (...). Nierównie wyższą jest w zastosowaniu metoda ideograficzna, czyli obrazowa, polegająca na przedstawieniu pojęć znakami, o ile można najbardziej malującymi. Stanowi ona właściwą mowę mimiczną głuchoniemych i dlatego jest powszechnie przez nich używaną (...). Migi naturalne we wszystkich krajach sąjednakowe, znaki zaś sztuczne (umówione) bywają niekiedy odmienne”¹¹⁹.

Autorzy stawiają sobie za cel ujednolicenie języka migowego, stąd „pożądaną byłoby rzeczą używanie wszędzie jednakowych znaków (...) Drogą do lego celu drukowanie słowników być może. To też było jedną z pobudek do wydania niniejszego dzieła, w którym podany jest sposób określania na migi wyrazów przed sześćdziesięciu z górą laty w Instytucie Warszawskim zaprowadzony”¹²⁰.

Kolejne (skryptowe) opracowanie słownika języka migowego, autorstwa Stanisława Siły-Nowickiego, obejmujące 500 wyrazów, ukazało się dopiero w 1961 r.^m.

¹¹¹ Opracowany przez ks. Józefa Hollaka, b. Prefekta Warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych i przez ks. Teofila Jagodzińskiego, wicedyrektora tegoż zakładu. Drak i nakład Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych, Warszawa 1879, s. 335.

"'Tamże, s. I.

"'Tamże, s. I.

^IaiTamże, s. I, II.

S. S i 1 a-N o w i c k i, Opisowy słownik języka migowego. Skrypt pomocniczy do nauki języka migowego na kursie tłumaczy dla głuchych. Związek Spółdzielni Inwalidów. Ośrodek Doskonalenia Zawodowego, Warszawa, grudzień 1961, s. 46 (wydanie powielaczowe).