IMGu36 (3)

Heuneburg

Potężnie ufortyfikowany gród z późnego okresu halsztackiego I początku okresu lateńskiego, położony na zachodnim, stromym brzegu Dunaju (Badenla-WIrtembergla). Zajmuje on plateau trójkątnego w przybliżeniu wzniesienia o maksymalnych wymiarach 300 x 150 m. Najstarsze umocnienia (Heuneburg lVc) zostały zbudowane w 1. ćwierćwieczu VI wieku BC, w tradycyjnej technice dwukomorowego wału skrzyniowego wzniesionego w konstrukcji zrębowej. Znajdujące się pod ich osłoni kompleksy budowli (zagrody), w południowej części majdanu, były dodatkowo bronione palisadami l fosami. Współcześnie obok grodu funkcjonowało również osiedle otwarte. W 2. Ćwierćwieczu VI wieku BC (bliżej jego połowy) gród został gruntownie przebudowany (Heuneburg IVb). Tradycyjne drew-nlano-zlemne umocnienia zastąpiono wówczas murem o wysokości około 4 m, wzniesionym z gliny suszonej na słońcu, posadowionym na kamiennych podwalinach o wysokości 0,6 i szerokości 3 m. Zarówno technika budowy i budulec, jak i koncepcja architektoniczna wywodziły się z kręgu cywilizacji greckiej. Mur „pruski" wieńczący wał z cegły I wodoodporna zaprawa od frontu, zapobiegać miały niekorzystnemu wpływowi warunków atmosferycznych, typowych dla strefy północnoalpej-skiej. Północno-zachodnia linia murów obronnych wzmocniona została dodatkowo dziesięcioma bastionami rozmieszczonymi co 10 m, południowo-zachodnia zaś - zapewne - trzema czworokątnymi wieżami. Koronę murów zwieńczono blankami i być może krytym gankiem dla obrońców. Od strony południowo-wschodniej (od brodu na Dunaju) do grodu prowadziła droga pnąca się serpentyną na wysokość około 50 m. Usytuowaną po tej stronie bramę umieszczono w uskoku muru prostopadle do jego linii, zwiększając w ten sposób jej niedostępność. Od strony południowej gród był broniony przez podwójną fosę. W fazie funkcjonowania murów wzniesionych z cegły suszonej na słońcu, pięciokrotnie w sposób gruntowny odnawiano ^wewnętrzną zabudowę grodu. Mimo częściowej zmiany orientacji! zwłaszcza w fazie Heuneburg IVa, utrzymywały się zasadnicze tendencje - typowe dla świata śródziemnomorskiego - planowego, regularnego rozmieszczenia budowli. Ten etap istnienia osiedla zakończyła gwałtowna katastrofa i zniszczenia, będące wynikiem oblężenia I zdobycia go około 520-500 BC. śladem tych dramatycznych wydarzeń są szkielety (i Ich fragmenty) mieszkańców grodu, znajdowane w zgliszczach lub w ruinach murów obronnych.

Po tej katastrofie gród został odbudowany na podobnym planie z fortyfikacjami wzniesionymi w technice muru drew-nlano-ziemnego. Później był jeszcze dwukrotnie niszczony i wielokrotnie odbudowywany, by po ostatecznym zniszczeniu przez napastników w 1. ćwierćwieczu IV wieku BC przekształcić się w osiedle otwarte, które funkcjonowało do 2. ćwierćwiecza IV wieku BC.

Gród w Heuneburgu był siedzibą lokalnej dynastii wczes-noceltyckiej, której członkowie grzebani byli na leżącej w odległości 2,1 km nekropoli Hochmlchełe. Największy ze znajdujących się tam kurhanów jest klasycznym przykładem grobowca „książęcego” w typie późnohalsztackim.

Ryc. 416

Rekonstrukcja Heuneburga w fazie istnienia murów z cegły suszonej na słońcu

części „akropolu”, obok siedziby władcy, budynków mieszkalnych oraz urządzeń gospodarczych, znajdowała się również świątynia.

Młodszy horyzont halsztackich osiedli obronnych może być reprezentowany przez słynny grud w Heuneburgu (Hundersingen), o powierzchni około 3 ha. wzniesiony w pierwszym ćwierćwieczu VI wieku BC [Heuneburg],

kultura halsztacka była zjawiskiem interregionalnym, obejmującym /różnicowa-^ll(‘ etnicznie środowiska, w których lokalne tradycje wyrażały się m.m. odmiennymi ^luurB rytuału pogrzebowego. W tym zakresie . jednej strony uiuwnił się daleko