IMG�37

W diagramach pyłkowych z Polski niżowej pojawia się pyłek cisa (Taxus baccata) (Lakę Gościąż... 1998).

Około 6 500 lat ^l4C BP, tj. 7 400 lat kalendarzowych BP. na żyznych glebach lessowych Polski południowej osiedliły się pierwsze plemiona neolitycznych kultur nad-dunajskich, związane z kulturą ceramiki wstęgowej rytej (ok. 6 500-5 800 lat ^l4C BP, tj. 7 400-6 650 lat kalendarzowych BP), a następnie z cyklem kultur lendzicl-skich i polgarskich (ok. 5 500—5 000 lat ¹⁴C BP, tj.

6 300- 5700 lat kalendarzowych BP). Enklawy osadnictwa kultur wstęgowych znajdowały się również na żyznych obszarach Kujaw i w rejonie Pyrzyc. Badania w dorzeczu górnej Wisły (Kruk i in. 1996) wskazują na znaczny wzrost powierzchni wykorzystywanej gospodarczo w kolejnych fazach rozwoju osadnictwa. Metodami kopienia'.v.ymi, które polegały na ręcznym przygotowaniu gleb' na niewielkich poletkach zlokalizowanych w p* osad, uprawiano systemem ogrodowym przede v, im zboża (pszenicę i jęczmień). Produkcję roślino i.pełniały hodowla zwierząt i zbieractwo. W wyniku wylesień lokalnie dochodziło do naruszenia równowagi środowiska, czego dowodem są ślady erozji zboczowej Najpełniejszy obraz palinologicz.ny zachodzących wtedy procesów uzyskano badając osadę neolityczną w Pleszowie koło Krakowa (Wasylikowa i in. 1985).

Jednak na znacznej części obszaru Polski przez cały okres atlantycki nadal panowały mezolityezne formy gospodarki, a do najważniejszych śladów działalności człowieka w diagramach pyłkowych należą duża ilość pyłu węglowego oraz rosnący udział zarodników orlicy (Pleridium aąuilinum). Przekonywujących przesłanek, dotyczących gospodarki mezolitycznej, dostarcza m. in. diagram pyłkowy z Wolina (l.atałowa 1992. 1999a), z którego wynika. że w otoczeniu stanow iska, już od około 7 000 lat ^,JC BP (7 800 lat kalendarzowych BP) najpierw las lipowy, a następnie lasy z sosną, brzozą i dębem. były stale niszczone przy pomocy ognia. Wraz ze stopniową degeneracją zbiorowisk leśnych wzrastał udział suchych muraw ze szczawiem polnym (Rumex aeelosetta) i w rzosem (Calluna vul\*arisł. Proces ten stopniowo doprowadził do rozwoju wrzosowiska. Coraz częściej wyrażana jest opinia, że człow iek mezoii-tyczny mc ograniczał się do pasywnej adaptacji do warunków srudow iska. lecz stopniowo przekształcał strukturę pierwotnych lasów zgodnie ze swoimi potrzebami. Większość autorów tm in Jacobi i tn 1976) przychyla się do hipotezy, że plemiona mc/ohtyc/nych łowców sto* suwały w lasach rodzaj zabiegów- gospodarczych, które polegały na regularnym w ypalaniu podszycia Z jednej strony służyło to do wypłaszania zwierzyny łownej, z drugiej zaś powodowało intensywną regenerację runa, stanowiącego karmę dla zwierzyny płowej. W ten sposób człowiek, który jeszcze nie był hodowcą, mógł wpływać na zasoby dzikich zwierząt, stanowiących podstawę jego egzystencji.

Okres subborealny (5 000- 2 500 lat ^,4C BP, ok. 5 700-2 600 lat kalendarzowych BP). Granicę między okresem atlantyckim i subborealnym wyznacza jedno z najbardziej dyskutowanych zjawisk w historii roślinności holoccnu w Europie. Jest nim spadek udziału wiązu »w zbiorowiskach leśnych, który był niemal synchroniczny na ogromnym obszarze od Wysp Brytyjskich na zachodzie po niżowe tereny europejskiej części Rosji na wschodzie. W diagramach pyłkowych spadek krzywej wiązu jest datowany na około 5 100-5 000 lat ^l4C BP; jego wiek kalendarzowy w osadach jeziora Gościąż określono na około 5910 lat BP (Lakę Gościąż... 1998). Przyczyny tego zjawiska upatrywano* w zmianie klimatu (lversen 1941, 1960a, Góransson 1991), pogorszeniu warunków edaficznych (Sturludottir, Turner 1985), działalności człowieka (Trocls-Smith 1953, 1960, Góransson 1987) oraz szybko rozprzestrzeniającej się chorobie holenderskiej w iązów (Groenmann van Waatcringe 1983, Girling, Greig 1985, Molloy, 0’Connell 1991). Ostatnio przeważa pogląd, że bezpośrednim winowajcą była choroba holenderska wiązów, której katastrofalny przebieg i szerokie rozprzestrzenienie umożliwiła działalność człowieka neolitycznego, eksploatującego gospodarczo lasy, co osłabiało odporność drzew na inne. negatywne czynniki środowiska (Ralska-Jasiewiczowa, van Geel 1992, Peglar 1993).

Spadek krzywej wiązu w diagramach pyłkowych na ogół inicjuje dalsze zmiany, które najczęściej wiąże się z wpływem osadnictwa i gospodarki prehistorycznej na szatę roślinną. Zakres tych zmian i ich charakter były uzależnione od nasilenia procesów osadniczych, rodzaju gospodarki oraz lokalnych warunków środowiska, w tym stopnia zaawansowania degradacji gleb i składu gatunkowego lasów. Można to prześledzić m. in. w diagramach pyłkowych z północnej Polski, gdzie rolnictwo wkroczyło dopiero ok. 5 000 hu “C BP, tj. 5 700 lat kalendarzowych BP (kultura pucharów lejkowatych), więc rozwój gospodarczy był tu znacznie mniej zaawansow any niż na żyznych obszarach południowej Polski, zaję-•u/nkoto i ruiddunąjskich.

Diagramy pyłkowe t Pobrzeza Bałtyku (ryć. 84). w odcinkach datowanych aa wczesną i środkową fazę okresu subboreałnego (ok. $ 000- 3 500 lat ^,4C BP,

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
IMAG0289 (6) LXXVII i JĘZYK POLSKI 33 pojawiła się — po raz pierwszy! — w słowniku (tzw ) warszawski
15(4) Odgadnij nazwy rysunków i wpisz je w odpowiednie kratki diagramu. W wyróż nionej kolumnie poja
Matematyczni erzeczyujmując84 15 min Na willi polskiego polityka pojawił sie nocą napis: "SKAD
hulajnoga Nazwy rysunków oraz odgadnięte hasta wpisz odpowiednio do diagramu. W wyróżnionych polach
Krzyżówki (206) Odgadnij nazwy rysunków i wpisz je do diagramu. W wyróżnionej kolumnie pojawi się r
fabryka mebli 2 strony zagranicznych firm pojawiła się konkurencja ze strony innych polskich fabryk,
fabryka mebli 2 strony zagranicznych firm pojawiła się konkurencja ze strony innych polskich fabryk,
Język polski- Sprawdziany kompetencji - kl. 4 5. W opisie pokoju Jacka pojawiły się nieścisłości, bł
IMAG0293 (6) LXXVU I JĘZYK POLSKI 37 ułomny w tym sensie, że — owa upólgodzlnan — pojawia się (
WSP J POLN254181 Sambfir, J<zyk polski »• świetle statystyki 506 Pojawienie się wśród najczęstszy
na dz z pol085 172 T W tym czasie na obecnych ziemiach polskich pojawiają się pierwsze brązowe groty

więcej podobnych podstron