IMG�47 (2)

potencjały przewodów i ekranu są wyrównane¹ ekrany przewodów i multimetm mają taki sam potencjał, jaki ma masa układu woltomierza i biegun niskiego potencjału źródła

Na rysunku 3 26c pokazano połączenie przydatne przy dokładnym pomiarze małego napięcia, gdy występuje duża składowa wspólna¹. Ekran woltomierza i ekran przewodów łączących mają potencjał wymuszony (za pośrednictwem wzmacniacza o wzmocnieniu równym 1) i równy potencjałowi uznanemu za biegun niskiego potencjału źródła Przy takim połączeniu z żadnego bieguna źródła (czyli z przekątnej pomiarowej mostka) nie

Obiekt    Multimctr

Obiekt    Multimetr

Rys. 3.26. Układy połączeń ekranu muli!metru przy pomiar/c napięcia ze względu na skutki

działania napięcia wspólnego a - przypadek bez szczególnych wymagań; b • przypadek średnio wrażliwy, prąd wspólny płynie przez ekran przewodów; c - przypadek szczególnej wrażliwości, potencjał ekranów wymuszony. Inne objaśnienia w lektoe

wypływa składowa prądu wspólnego (/,), bo potencjały wszystkich elementów układu i ekranów ze względu na składową wspólną (U,) są wyrównane, a prąd płynący od ekranów do ziemi jesl prądem (obciążenia) wzmacniacza (co dzieje się poza obwodem pomiarowym) Można bez wzmacniacza osiągnąć takie same warunki pomiaru tworząc dodatkowo równoległą gałąź dzielnika rezystorowego i dzieląc napięcie zasilania mostka w takim samym stosunku, w jakim podzielone jest na ramionach przykładowego mostka Trzeba wówczas ekrany połączyć z „środkiem" tak utworzonego dzielnika Gałąź dodatkowego dzielnika będzie dodatkowo obciążać źródło zasilające mostek, co jest mato znaczące Rozwiązanie takie może być w stosunku do układu ze wzmacniaczem kłopotliwe w praktyce, bo przy zastosowaniu wzmacniacza potencjał ekranów automatycznie dopasowuje się do aktualnego napięcia wspólnego, a tak już nie byłoby w układzie bez wzmacniacza

Występujący na rys. 3 26 rezystor R między zaciskiem multimetru LO a ekranem mullimetru G jest trwałym połączeniem wykonanym wewnątrz multimetru Rezystor taki może mieć wartość rzędu 100 kQ Takie połączenie zapewnia (prawie) wyrównanie po-

(cncjalu między zaciskiem LO niskiego potencjału obwodów pomiarowych a ekranem i jest potrzebne do wymuszenia konkretnego potencjału wówczas, gdy pomiarowiec pozostawi me połączony zacisk G ekranu z obwodami pomiarowymi.

Układy przetwarzania R na U (czyli zasady fizyczne, na których realizuje się analogowo zależność pomiędzy rezystancją a napięciem stałym) będą przedstawione w rozdziale dotyczącym pomiarów składowych impedancji. Tu ograniczymy się do stwierdzenia, że dokładność multimetrów dla funkcji pomiaru rezystancji (funkcji omomierza) jest niewiele gorsza¹ mZ dokładność dla funkcji pomiaru napięcia stałego danego multimetru Dokładność ta jest osiągana dla raczej większych rezystancji Nie buduje się dokładnych omomierzy cyfrowych na podzakres mniejszy niZ 10 Q, a nawet taki jest juz mniej dokładny niż podzakres np 100 fi Tym bardziej są dokładniejsze podzakresy większe Dokładność jednak maleje na podzakresach o dużej wartości, większych niZ I MG Nie robi się też podzakresów większych niz 100 MO

Wykonuje się czteroprzewodowy układ pomiaru rezystancji (osobno dwa przewody prądowe i osobno dwa przewody napięciowe, mimo Ze multimetry me są przeznaczone do pomiaru małych rezystancji, bo osiągalna duZa dokładność multimetru mogłaby być nieużyteczna nawet dla względnie duZych rezystancji przy zastosowaniu układu dwuprzewodowego, np przy rezystancji 100 O (a więc dość duZej!) i błędzie dopuszczalnym multimetru ±0.005%, niepewność bezwzględna wskazania wynikająca z błędu dopuszczalnego przyrządu wyniesie ±5 mfl, co jest wartością porównywalną z możliwą wartością rezystancji styków i przewodów nawet przy dość starannym wykonaniu połączeń

Moduł boczników jest ogólnie układem rezystorów, w którym przetwarza się pomiarowo natężenie prądu na napięcie. Układy boczników jako dosłownie układy tylko rezystorów, na których spadek napięcia jest wielkością wyjściową, stosowane są do pomiaru większego natężenia prądu (np powyżej 10 mA). ale i wówczas wprowadza się wzmacniacz (np rys 3.27b). Użycie wzmacniacza zapewnia większe napięcie wyjściowe przy względnie małej rezystancji bocznika, co jest korzystne ze względu na dokładność pomiaru. Natomiast układ bocznika do pomiaru małego natężenia prądu jest wzmacniaczem o wejściu prądowym (np rys 3.27a). W takim układzie prąd w gałęzi sprzężenia jest równy prądowi mierzonemu, a ponieważ w gałęzi sprzężenia rezystancja jest z zasady duZa, więc przy dużym prądzie rezystor sprzężenia musiałby być rezystorem dużej mocy, co jest niekorzystne Stąd zastosowanie takiego układu tylko do pomiaru małego natężenia prądu

Rys. 3, 27, Przykłady układów bocznika: a - układ dla zakresów małego natężenia prądu.

(np. do 10 mA); b - układ dla zakresów dużego natężenia prądu (np. 100 mA i więcej)

W układzie na rys 3.27a napięcie wyjściowe jest równe IJh, czyli iloczynowi mierzonego prądu i rezystancji sprzężenia zwrotnego. Zmianę podzakresu uzyskuje się zmierna-

1

Na przykład w oferowanym handlowo dokładnym mullimctrzc błąd dopuszczalny funkcji pomiaru rezystancji Jest mniej niż dwa razy większy od funkcji pomiaru napięcia stałego i jest rzędu to 005%