KB0030

MINIATURY

W przednią okładkę wpuszczona jest od wewnątrz deseczka, a na niej naklejona karta pergaminowa z miniaturą, przedstawiającą Chrystusa na krzyżu Fig. 4 pomiędzy marią i św. janem, obramowaną bordiurą (wymiary karty 310X257 mm, wymiary samej kompozycji figuralnej 228X150 mm). Za wzór posłużył artyście popularny miedzioryt M. Schongauera (B. 25), ale kompozycja została samodzielnie przetworzona i umieszczona w pięknym krajobrazie z ceglanym zamkiem na szczycie wyniosłej żółtej skały, z zieleniącymi się wzgórzami i dolinami, z szafirowym łańcuchem gór na horyzoncie i rzeką wijącą się w głębi, na prawo. W środku, na krzyżu z nieociosanych pni, w kształcie litery T, wbitym w kamienistą ziemię, rozpięte jest ciało Chrystusa, przepasane perizonium, którego długi koniec, fiołkowy w cieniach, rozwiany jest na wietrze. Ascetyczna głowa, opuszczona na prawe ramię, ocieka krwią spływającą spod wciśniętej na czoło korony cierniowej. Na obłokach klęczą anioły, barwne jak motyle. Maria, stojąca z lewej, ma piękną głowę o regularnym podłużnym owalu, nosie prostym, oczach przymkniętych, pełnych ustach i miękko zarysowanej brodzie. Ręce złożone na piersiach przytrzymują rąbek białej chusty okrywającej głowę i szyję. Spod chusty wymykają się pasma długich złotych włosów. Całą postać Madonny szczelnie otula obszerny płaszcz szafirowy. Po prawej stronie — św. Jan z płową grzywą włosów dokoła ciemnej twarzy. Głęboko karminową suknię przykrywa płaszcz czerwony. Twarz, ręce i ciało Chrystusa modelowane są delikatnie. Draperie, szczególnie płaszcza ewangelisty, spadają w wielkich rzutach, tworząc fałdy niespokojne, głęboko modelowane. Ta prawdziwie monumentalna miniatura jest właściwie samoistnym obrazem i nie wiąże się ani treściowo, ani stylistycznie z resztą miniatur rękopisu. Wykazuje inną fakturę malarską i prawdopodobnie nie jest dziełem tej samej ręki [33]. Bor-diura, z każdego boku innej szerokości, jest już renesansowa: z cienkich, płasko rozłożonych gałązek hiacyntów, bławatków i poziomek. Bogaciej rozwinięta jest na dole, gdzie między dwoma kandelabrami renesansowymi z rogami obfitości pełnymi owoców siedzi, obok szkarłatnej tarczy, pstrokaty lancknecht w niebieskim kapeluszu z pękiem piór strusich.

33