ksi ¬ki studia'5

294 Rozdział 18

genów i genotypów nie zmieni się w następnych pokoleniach, o ile nie wystąpią czynniki naruszające równowagę genetyczną.

Podobnie postępujemy w przypadku kodominacji alleli. Allele genu grup krwi MN u człowieka znajdują się na chromosomie 2 i są w stosunku do siebie kodo-minujące, dlatego heterozygota ma odrębny fenotyp, który łatwo można zidentyfikować. Oto przykład:

Przebadana populacja białych Amerykanów liczy 1000 osób, wśród nich znaleziono:

357 osób MM (714 alleli M^M)

485 osób MN (485 alleli M^M i 485 alleli M^N)

158 osób NN (316 alleli M^N)

Wyliczenia częstości genotypów:

f_MM = 0,36    £_. = 0,48 f =0,16

i częstości alleli M^M=p i M^N = q wynoszą odpowiednio: p= (714 + 485) : 2000 = 0,5995 ~ 0,6 q = (316 + 485) : 2000 = 0,4005 a 0,4

( zęstość alleli M^Mi M^vjest różna w różnych populacjach i tak na przykład u australijskich Aborygenów wynosi p-0,178, q= 0,822, stąd:

f_MM = (0,178)²= 0,0317

f_MN = 2 x 0,178 x 0,822 = 0,2926

f_NN = (0,822)² = 0,676

Grupy krwi	Udział grup krwi w populacji (%)
	białych Amerykanów	Aborygenów
MM	36	3
MN	48	29
NN	16	68

Jak widać częstość genotypów grup krwi MN w populacji Aborygenów jest zupełnie inna niż w populacji białych Amerykanów.

18.2.3. Częstość alleli i genotypów w przypadku cech sprzężonych z płcią

W przypadku alleli autosomalnych, licząc częstości genotypów w populacji, nie musimy uwzględniać płci, ponieważ zarówno samiec, jak i samica mają po dwa allele danego genu. Sytuacja wygląda inaczej, gdy analizujemy cechy sprzężone z płcią, wówczas u płci homogametycznej (XX) mamy 2 allele, u płci heteroga-netycznej (XY) tylko 1 allel.

Płeć homogametyczna może mieć trzy genotypy, X^AX^/I, X^AX^a lub X"X". W populacji zrównoważonej częstość genotypów u osobników płci homozygotycz-nej będzie taka sama, jak przy allelach autosomalnych, czyli f_AA = p², f_)u = 2/></,

f =q\

aa ¹

Płeć heterogametyczna może mieć tylko dwa genotypy pod względem genu zlokalizowanego na chromosomie X, allel dominujący lub allel recesywny (np. X 'Y lub X^aY). Częstości genotypów u osobników płci heterozygotycznej nic będą zgodne z rozkładem dwumianu, lecz odpowiadają częstościom odpowiednich alleli.

Wynika z tego, że u płci heterogametycznej:

-    częstość allelu A = częstości genotypu X⁴Y,

-    częstość allelu a = częstości genotypu X"Y.

Na przykład:

Cechą sprzężoną z płcią u ludzi jest daltonizm, częstość genu d warunkującego tę cechę w populacji wynosi średnio q = 0,08, zatemp= 1 - 0,08 = 0,92.

Jak oszacować częstość występowania daltonizmu u kobiet i mężczyzn?

-    u kobiet (płeć homozygotyczna), możliwe są 3 genotypy:

X^DX^D zdrowe z częstością

p² = 0,92² = 0,84 64    (84,64%)

X^DX^d zdrowe nosicielki z częstością 2_W = 2 x 0,92 x 0,08 = 0,1472 (14,72%)

X^dX^d daltonistki z częstością

q² = 0,08² = 0,0064    (0,64%)

-    u mężczyzn (płeć heterozygotyczna), występują 2 genotypy:

X^DY zdrowi z częstością p = 0,92    (92%)

X^dY daltoniści z częstością q = 0,08    (8%)

Wniosek:

W populacji ludzkiej daltonizm występuje u 8% mężczyzn i 0,64% kobiet. Jeśli odniesiemy to do grupy 10 000 osób, daltonizm pojawi się u 64 kobiet i aż. u 800 mężczyzn.