312 Rozdział 18
Ryc. 18.2. Rozmieszczenie allelu P grup krwi uktadu ABO u ludzi na świecie. Źródto: R C. Winter, G. I. Hickey, H. L. Fletcher, 2000
Ludzie o różnych grupach krwi mają różną żywotność i płodność. Niezgodność grup krwi Rh i ABO znacznie obniża płodność. Antygeny A i B znajdujące się na krwinkach czerwonych mają grupy cukrowe. Wiele bakterii i wirusów ma podobne antygeny, dlatego istnieje korelacja między grupami krwi a zapadalnością na choroby:
osoby z grupą A częściej chorują na raka żołądka, dróg rodnych, anemię złośliwą i cukrzycę,
osoby z grupą 0 częściej zapadają na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, ale mają większe szanse dożycia starszego wieku w zdrowiu i są sprawniejsze fizycznie.
Grupy krwi a przeżywalność w czasie epidemii:
badania w wioskach indiańskich (nikt nie był szczepiony na ospę) wykazują, że ludzie z grupą krwi A, AB częściej umierali na ospę niż ludzie z grupą 0 i B,
- w Indiach, Mongolii, Afryce Pin. rzadko spotyka się ludzi z grupą 0, w tych rejonach często panowała dżuma; osoby z grupą 0 mająten sam antygen, co zarazek dżumy i dlatego nie wytwarzają przeciw niemu przeciwciał, chorują i umierają.
Dawniej zmiana frekwencji mogła być wynikiem epidemii, dziś zmienność geograficzna jest skutkiem doboru, migracji i dryfu. Lokalne zmiany frekwencji są prawdopodobnie wynikiem dryfu genetycznego.
Grupy krwi układu MN
Sekta religijna Dunkersów powstała w XVIII wieku w Niemczech, zamieszkują oni obecnie Amerykę Pin., nie zawierają małżeństw z innymi grupami wyznaniowymi. Grupę założyło 27 par. Frekwencja allelu MN w Niemczech i USA wśród nie-Dunkersów wynosi 0,54. W ciągu 200 lat u Dunkersów frekwencja wzrosła do 0,73.
Analizując populacje Dunkersów z podziałem na grupy wiekowe, uzyskano ciekawe wyniki:
- 3-27 lat MM = 0,73; MN = Q,21
- 28-54 lata MM= 0,66; 4/* = 0,34
- >55 lat MM= 0,55; MN = 0,45
Zaobserwowano więc wyraźny i szybki wzrost częstości allelu MM u młodych Dunkersów, najprawdopodobniej jest to efekt dryfu genetycznego.
Zróżnicowanie genetyczne ras ludzkich pod względem biochemicznym jest niewielkie, analizowano 27 loci enzymatycznych w populacji europejskiej i populacjach afrykańskich rasy negroidalnej. Okazało się, że 20 loci było monomor-ficznych, 7 loci wykazało polimorfizm w obu grupach, a istotne różnice we frekwencji alleli znaleziono tylko dla jednego locus.
1. _to zespól osobników, które mogą swobodnie krzyżować się mię
dzy sobą i zamieszkują na określonym terenie.
2. Gdy wszystkie osobniki płci_mogą krzyżować się ze sobą z jednakowym prawdopodobieństwem, to mówimy o_.
3. Prawo Hardy'ego-Weinberga odnosi się do populacji _, zgodnie
z nim populacja osiągnie stan_po jednym pokoleniu losowego kr/y
żowania.
4. Częstość allelu dominującego oznaczamy_, recesywnego zaś
suma p + q równa się_. Rozkład genotypów w populacji odpowiada
rozkładowi czynników rozwiniętego dwumianu_=_.
5. Jeśli w losowo krzyżującym się stadzie liczącym 1000 osobników częstość allelu recesywnego q wynosi 0,4, to możemy oczekiwać_osobników o fenotypie recesywnym i_o fenotypie dominującym (w przy
padku pełnej dominacji genu).
6. W przypadku choroby autosomalnej recesywnej występującej z częstością
1/10 000 częstość heterozygot w populacji wynosi_.
7. W grupie 10 000 ludzi cecha recesywna sprzężona z chromosomem X pojawi się u_kobiet i_mężczyzn, jeśli q = 0,03.
8. Mutacje mają wpływ na_częstości alleli w populacji, na przykład
wyższa częstość osobników_cierpiących na anemię sierpowatą na ob
szarach objętych malarią.
9. Migracje przyczyniają się do _ nowych alleli lub _ alleli
w puli genowej danej populacji.
10. W małych populacjach może dochodzić do odchyleń w_kojarzeniu się
osobników, wówczas zmianie ulegają częstości alleli, a takie zjawisko nazywamy ____