ksiega6

196

przypadkach pierwotnie dystonicznych. np. na tle nawykowej złej postawy, jak i pierwotnie patologicznych. Trzony kręgowe odcinka piersiowego, już fizjologicznie w części pr/edniej lekko spłaszczone, pod wpływem przeciążenia mogą ulegać sklinowaccniu. Dalsze zmiany mogą przejawiać się pod postacią artrozy kręgowej, wyrośli kostnych po stronic przedniej, postępującego wapnicnia więzadla długiego przedniego, uszkodzenia chrząstki między kręgowej, zrośnięcia trzonów między kręgowych i definitywnego ustalenia kifozy. Analogicznemu uciskowi ulegają dyski kręgowe w ich części przedniej, jądro mtażdżystc przemieszcza się ku tyłowi, co w konsekwencji doprowadza do trwałego zniekształcenia. W związku ze stosunkowo małą ruchomością odcinka piersiowego kręgosłupa, zmiany znicksztaIccniowe mogą postępować stosunkowo szybko i łatwo, stąd konieczność wczesnej ingerencji korekcyjnej. Sytuację tę pogarsza jeszcze utrwalenie się nawyku nieprawidłowej zgarbione) postawy.

6.1.4. Kifoza młodzieńcza (kyphosis dorsahs iuvemlisj Kifoza młodzieńcza (choroba Scheuermanna) jest podobna do pleców okrągłych na tle dystonii mięśniowej. Odróżnienie tych dwóch jednostek jest niezwykle ważne ze względu na odmienne, w początkowym okresie, postępowanie lecznicze. Potraktowanie choroby Scheuermanna jako wady postawy pierwotnie dystonicznej intensywnym ruchem w warunkach obciążenia byłoby wybitnie szkodliwe. Etiologia tego schorzenia nic jest jasna. Jako jedną z przyczyn podaje się zaburzenia kostnienia nasadowego trzonów, które nasila się zwłaszcza » okresie pokwitania. Występuje ono najczęściej w wieku 11-17 lal i trwa 2-3 lata. Postęp choroby ustaje wraz z zakończeniem procesu kostnienia. Początkowo choroba przebiega skrycie, często bezboleśnie, w czym tkwi niebezpieczeństwo przeoczenia stadium wstępnego.

Objawy radiologiczne dotyczą kilku sąsiednich kręgów piersiowych. Występują głównie w przedniej i środkowej części krążków między kręgowych i trzonów. Dochodzi do wpuklcnia się zawartości krążków do trzonów w postaci tzw. guzków Schmorla. Trzon kręgu szczytowego hipcrkifozy przybiera kształt klina, co dodatkowo powiększa kifozę piersiową. Stopniowo następuje przebudowa trzonów, zwłóknienie guzków i utrwalenie zmian. Objawy kliniczne wczesne polegają na uwydatnieniu się zaatakowanych chorobą wyrostków kolczystych. Występuje także ograniczenie ruchomości kręgosłupa poddającego się jednak częściowo korekcji czynnej, a zwłaszcza biernej w zwisie, szybsze zmęczenie po długotrwałej pozycji spkmizowancj, przechodzące niekiedy w bolesność, ustępujące w pozycji odciążeniu. Do objawów klinicznych późnych zaliczamy nic korygujące się ani czynnie, ani biernie usztywnienie. Niekiedy występuje rozlany i głuchy ból zmniejszający się w pozycji leżącej, a po-

większający się podczas wykonywania czynności w pozycjach pochylonych u. przód Coraz częściej stwierdza się lokalizację tego schorzenia także w odcinku picrsiow o-Sędźw kswym i lędźwiowym górnym. Choroba ta występuje niekiedy pod postacią kifoskoliozy lub spłaszczenia krzywizn Warunkiem skutecznego leczenia jest wczesne rozpoznanie i odpow icdnto długie postępowanie terapeutyczne. W przeciwnym wypadku może dojść do powstania kifozs strukturalnej, która nic tylko upośledza wydolność płuc i serca, ale może być przyczyną trwałych dolegliwości w życiu dojrzałym. W przypadkach łagodnych podstawą leczenia jest odciążenie kręgosłupa i ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu w pozycjach nadwyprosei (hipcrckstcnzji). Cięższe lub szybko postępujące przypadki wymagają odciążam kręg' słupa. Niekiedy wskazane jest stosowanie ekstenzyjnego gorsetu. Stadium bez deformacji pozwala na regenerację w warunkach skorygowanego układu sił nacisku, aby nie dopuście do sfcJmo-waccnia trzonów. W stadium zmian zniekształcających jest możliwa regeneracja i wzrost trzonów kręgowych w warunkach bardziej zbliżonych do prawidłowych. Zalecane cwiczema nic odbiegają zasadniczo od stosowanych w klasycznych plecach okrągłych Należy je jednak modyfikować zależnie od kształtu kręgosłupa, lokalizacji szczytu kifbzy, stopnia i umiejscowienia usztywnienia lub rodzaju ortezy W wieku dojrzałym powiększona kifoza może hyc jednym z objawów zesztywmajuccgo zapalenia stawów kręgosłupa. W wieku starczym, m skutek zmian zwyrodnieniowe-wytw órczych w obrębie więzadeł między kręgowych. noncw kręgowych (osteoporoza starcza) oraz spłaszczenia krążków międżykręgowych ć-ochoiz: także do powiększenia kifozy piersiowej pod postacią pleców okrągłych starczych.

6.2. Plecy w kiesie (dorsum concavum)

Plecy wklęsłe to wada postawy ciała zlokalizowana w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Jej istotą jest zwykle pogłębienie fizjologicznej lordozy lędźwiowej połączone ze zmianami w jej zasięgu i kształcie. Sylwetka ciała odznacza się pogłębieniem lordozy lędźwiowej, wypiętym brzuchem i uwypukleniem pośladków (ryc. S2). W warunkach prawidło">ch csicirscś. lędźwiowy kręgosłupa wykazuje fizjologiczne wygięcie ku przodowi, czy li lordoeę lędźwiową. Jej wielkość i ukształtowanie są zmienne i uwarunkowane takimi czynnikami tak predyspozycje dziedziczne (np. budowa kości krzyżowej i miednicy), wiek. somatoiyp, temperament. kształt, stopień ruchomości krzywizny piersiowej, ustawienie miednicy; związane z siłą. długością i napięciem mięśni stabilizujących stawy biodrowe. Lordom lędźwiowa, charakterystyczna wyłącznie dla człowieka, powstała w związku z pionizacją i koniecznością zrównoważenia nad podstawą poszczególnych części tułowia. Odcinek lędźwiowy kręgosłupa jest