książka (118)

Elementy prawa

obowiązki. Przykładem tego typu aktów jest np. nadanie obywatelstwa polskiego cudzoziemcowi. Skutek prawny następuje z chwilą wydania aktu administracyjnego.

Akty deklaratywne (potwierdzające) potwierdzają istnienie określonej sytuacji i związanych z tym praw i obowiązków. Akty deklaratywne potwierdzają istnienie praw i obowiązków adresatów tych aktów administracyjnych. Prawa i obowiązki potwierdzone aktem deklaratywnym zostały określone w ustawie bądź w innym akcie normatywnym. Jednak dopiero od momentu wydania aktu administracyjnego deklaratywnego można powoływać się na swoje prawa.

Od aktów administracyjnych deklaratywnych należy odróżnić zaświadczenia wydawane przez organy administracji publicznej. Zaświadczenia stanowią oświadczenia wiedzy w danej sprawie, natomiast akty deklaratywne ustalają treść uprawnień lub obowiązków adresatów tych aktów. Zaświadczeniem jest np. wydanie odpisu aktu urodzenia. Z dokumentu tego nie wynikają nowe uprawnienia ani obowiązki. Natomiast wydanie aktu administracyjnego deklaratywnego przyznaje uprawnienia lub nakłada obowiązki.

Kolejnym kryterium podziału aktów administracyjnych jest zgoda adresata na wydanie aktu administracyjnego. Na podstawie tego kryterium wyróżnia się:

•    akty, które są wydawane za zgodą i na wniosek adresata (np. dokonanie

wpisu do ewidencji działalności gospodarczej);

•    akty administracyjne, które są wydawane niezależnie od woli adresata

(np. wezwanie na szczepienie ochronne czy powołanie do wojska).

Każdy akt administracyjny powinien spełnić określone przepisami prawa przesłanki jego ważności. Przesłanki te są określone w różnych przepisach prawnych będących podstawą wydania aktu. Dla wszystkich aktów administracyjnych wspólne są następujące przesłanki ważności:

o istnienie podstawy prawnej do wydania aktu administracyjnego;

o wydanie aktu administracyjnego przez właściwy organ zarówno pod

względem kompetencji rzeczowej, jak i miejscowej;

zachowanie przewidzianego trybu i formy aktu administracyjnego.

Drugą z prawnych form działania administracji publicznej jest wydawanie aktów normatywnych, czyli ustanawianie powszechnie obowiązujących norm prawnych. Aktami normatywnymi wydawanymi przez organy administracji są rozporządzenia oraz akty prawa miejscowego.

Kolejną z prawnych form działania administracji publicznej jest wydawanie aktów wewnętrznych administracji publicznej. Akty wewnętrzne administracji publicznej mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi, który je wydał.

Zawieranie porozumień administracyjnych jest następną formą działania administracji. Porozumienia te są zawierane pomiędzy różnymi organami administracji, których nie łączą relacje podporządkowania. Porozumienia administracyjne są nazywane również umowami publicznoprawnymi. Celem zawieranych porozumień jest współdziałanie przy realizacji określonych zadań admini-

168