Laboratorium materiałoznawstwa6

92

szego kawałka materiału lub przedmiotu. Ml niektórych przypadkach, gdy trzeba uniknąć zniszczenia przedmiotu i można zrezygnować z badania struktury na przekroju, szlif wykonuje się na powierzchni zewnętrznej danego obiektu. Trzeba Jednak przy tym pamiętać, że na stolik mikroskopu nie należy kłaść przedmiotu ważącego więcej niż 1 kG.

^Próbka może być wycinana różnymi sposobami, Jednak tak, aby struktura badana nie była naruszona a uszkodzona warstwa usunięta. W wypadku konieoznoścl zachowania nieodkształconej krawędzi próbki i nieuszkodzonej warstwy sąsiadującej z tą krawędzią, przed wycięoiem próbki powierzchnię przedmiotu pokrywa się galwanicznie warstwą metalu innego niż badany.Jj

Kształt i wymiary próbki mają duży wpływ na jakość wykonania szlifu. Najodpowiedniejszy jest szlif o powie-

p

rzchni 1+2 cm o kształcie kwadratowym lub okrągłym; wysokość próbki powinna wynosić 8+15 mm. Sfazowanie krawędzi próbki ułatwia również wykonanie szlifu. Oozywiście nie zawsze te warunki mogą być spełnione. Bardzo trudno jest otrzymać konieczny do badania mikroskopowego płaski szlif na powierzchni mniejszej od 1 cm oraz na próbkach,

któryoh wysokość jest większa od średnicy lub boku szli-

2

fu. Na szlifach o powierzchniach większych od 2 cm trudno jest otrzymać zupełnie gładką powierzchnię bez rys. Próbki o niesfazowanych krawędziach łatwo wrzynają się w papier ścierny i tarczę polerską. Zbyt niskie próbki trudno jest utrzymać w palcach w czasie wykonywania szlifu.

4.2.2. Inkludowanie próbek

Jeśli próbki i badane powierzchnie są małe, to powierzchnię szlifu i wysokość próbki powiększa się dodatkowym materiałem przez inkludowanie próbki. Inkludowanie polega na zalaniu małyeh próbek niskotopllwą substancją niemetaliczną albo stopem metalowym. W ten sposób otrzymuje się bryłę dogodną do wykonania szlifu.

W niektórych przypadkach, o ile jest to możliwe, małe próbki można umieszczać w odpowiednich uchwytach (za-ciskaoh). Zaciski wykonane są zwykle z dwóch "płytek metalowych ściąganych śrubami (rys. 4.1). Próbkę zazwyozsj mocuje się w zaciskach w ten sposób, aby powierzchnia polerowana próbki była na jednym poziomie z odpowiednimi powierzchniami zacisku. W celu ochrony krawędzi próbki przed uszkodzeniem oraz polepszenia przylegania do zacisku próbek o nieregularnych kształtach wkłada się blaszki miedziane między próbkę i płytki zacisku.

Innym sposobem jest inkludowanie w materiałach łatwo topliwych (rys. 4.2).Na płytkę szklaną lub metalową kładzie się oprawkę metalową,jak np.pierścień wycięty z cienkościennej rurki

1

o średnicy 20-5-25 mm. Wewnątrz pierścienia ustawia się próbkę powierzoh-

Rys.4.1. Zacisk do inkludowanie próbek

1 - płytki, 2 - śruby, 3-blaszki miedziane, 4 - próbka

Rys. 4.2. Inkludowanie w pierścieniu

1 - pierścień, 2 -materiał łatwo top-liwy, 3    - próbka,

4 - płytka

nią szlifu na płytce, a następnie zalewa się materiałem łatwo topllwym wnętrze pierścienia wraz z próbką. Do zalewania używa się najczęściej materiałów o temperaturze topliwości niższej od 100°C (373 K), jak np. szelak lub stop Wooda, którego skład chemiczny Jest następujący: 50# Bi, 12,5# Cd, 25# Pb i 12,5# Sn, a temperatura top-