Manikowska (46)

Korporacja uniwersytecka i promocja intelektualna

351. Prawnik odczytujący dokument w scenie adopcji młodzieńca w polip-tyku5w. Jana Jalmuinika z klasztoru augustianów w Krakowie. Warsztat krakowski, ok. 1504 r.

wedle wykładanych dyscyplin, lecz wedle tekstów, które były podstawą nauczania. Wielowiekowa popularność takich podręczników jak Doctrinale Aleksandra z Villcdieu (1199), Institulio oratoria Kwintyliana (I w.), dekretałów, Sentencji Lombarda (na uniwersytecie od 1215 r.), nie mówiąc już o niezmiennym trwaniu kanonu dzieł Arystotelesa od momentu ich zwycięstwa w Paryżu, dobrze ilustruje konserwatyzm dydaktyki, która wyrasta z samej podstawy tej kultury, miejsca w niej autorytetów i naśladownictwa starożytnych. Stagnacja dotykała szybko nowych, pisanych w każdym środowisku uniwersyteckim podręczników, którymi były przede wszystkim komentarze i kwestie do obowiązujących lektur. Praskich kwestii do Sentencji Lombarda używało się w Krakowie przez 150 lat, komentarzy Pawła z Worczyna przez przeszło 100 lat.

Pojęcie „kwestii” zrodziła lektura tekstu trycho-tomicznie dzieląca się na littera — czyli wyjaśnienie terminów i fraz, sensus, w trakcie którego drążono znaczenie pojęć, a sam tekst rozbijano na fragmenty, wreszcie sententia — dotarcie do istoty myśli. Questio

352. Mathaeus Silvaticus, Liber pandcctarum medicinae, Strasburg, Johann Mentelin, ok. 1480 r. Dekoracja wykonana w Polsce przed r. 1486. Inkunabuł z biblioteki magistra Michała z Wielunia (tl486). Inicjał A z przedstawieniem lekarza.

353