medsadowa5

■kłem alkoholizmu. W taj .sytuacji nietrzeźwość jest przedmiotem ul niego za interesowania wymiaru sprawiedliwości jako ważnej okoliczności obciążającej.

Konstrukcje prawne w odniesieniu do przestępstw popełnionych przez ludzi nietrzeźwych są w swej istocie trudne i skomplikowane, gdyż powinny opierać się równocześnie na fundamentalnej zasadzie winy. Alkohol zmienia w sposób istotny osobowość człowieka i jego stosunek do rzeczywistości. Prowadzi to do kolizji z normami zachowania społecznego. Równocześnie zachodzi wyższa potrzeba zagwarantowania przez prawo porządku społecznego i zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa zagrożonego przez osoby nietrzeźwe. Dlatego w kodeksach karnych przyjęto zasadę zaostrzonych sankcji w stosunku do przestępców, którzy tempore criminis byli nietrzeźwi. Niezależnie jednak od trudności praw-no-lekarskich przy zdefiniowaniu kryteriów stanu nietrzeźwości trzeba mieć na uwadze daleko posunięte zróżnicowanie w odniesieniu do tolerancji poszczególnych ludzi i zmienności reakcji na alkohol.

9.14. Późne skutki długotrwałego działania alkoholu

Podwyższony nastrój (euforia), które są zwykłym następstwem działania alkoholu, mogą być istotnym powodem jego nadużywania. Przewlekłe spożywanie alkoholu może jednak doprowadzić do stanu uzależnienia, wyrażonego wieloma zmianami psychosomatycznymi, określonymi jako zespół uzależnienia lub choroba alkoholowa. Ten zespół objawów uzależnienia w zasadzie jest podobny do szerzej rozumianej narkomanii. Równolegle oprócz zmian psychofizycznych wymienia się także powstawanie zmian ogranicznych, m in sthiy rżenia i marsko^ m^tmhy nieżytowych zmian w przewodzie pokarmowym, zwłaszcza w żołądku. Dość często pojawiają się również zaburzenia czynności nerek, a także uszkodzenia mięśnia sercowego i obwodowego układu naczyniowego jm.in. alkohol działa rozszerzają-co na naczynia obwodowe). Wśród objawów przewlekłych notowana jest także impotencja seksualna na tle uszkadzającego działania na gonady.

Jak już jednak podkreślano, alkohol jest przede wszystkim trucizną o.u.n. i jego przewlekłe oddziaływanie pozostawia wyraźne uszkodzenia w tym układzie. Objawy działania na o.u.n. mogą nakładać się na inne zmiany w obwodowym układzie nerwowym i w narządach wewnętrznych. Wśród uszkodzeń typujob-

z pora

-żeniami, objawami ataksji i zespołem drżenia. Wsferze psychicznej obserwujemy

różnie nasilone zmniejszenie^jprarwfioSći umysłowej, psłabienie pamięci, zaburzenia procesów decyzyjnych, skłonność do agresji, a także tendencje autoagresy wne, aż do samobójstw włącznie. Pogłębiają się zmiany charakterologiczne, a w zaawansowanej przewlekłej chorobie alkoholowej występują psychozy.

Psychopatologia przewlekłego alkoholizmu jest bardzo bogata i wymaga odrębnego opracowania. Dla przykładu można jednak wymienić: dipsomanię, tj. napadowe krótkotrwałe stany pomroczne, połączone z przymusem jpicla' alkoholu, bezcelowym wędrowaniem i niepamięcią wsteczną, psychozę Korsakowa — stan psychotyczny z ciężkimi zaburzeniami pamięci i konfabulacjami, delirium tremens —stan psychotyczny z omamami w doznaniach słuchowych, wzrokowych i dotyku. Chory czuje się np. atakowany przez małe zwierzęta (klasyczne białe myszki), często pojawiają się stany lękowe, niepokój ruchowy, stan drżenny, bezsenność, a później zaburzenia gospodarki elektrolitowej, krążenia i oddechu, a nawet zgon.

4 (p y l^ f '

9.15. śmiertelne zatrucie alkoholem

W zatruciu ostrym możemy spotkać się z zejściami śmiertelnymi w przypadki stężeń osiągających i przekraczających 3 mg alkoholu/g krwi. Z reguły wysili jednak stężenia większe, ok. 4—5%o. Trzeba mieć jednak na uwadze ogólny ul zdrowia osoby zatrutej, jej indywidualną odporność, wiek, przyzwyczajeni!' alkoholu i inne czynniki. Na przykład jeśli istnieją choroby układu krążenia, śmii może nastąpić znacznie szybciej, już przy mniejszych stężeniach alkoholu. 1 >nw śmiertelna dla dorosłego człowieka mieści się w granicach 3—6 g/kg musy dn a nawet może tę wartość przekroczyć w obu kierunkach. Spotykano np, zotiui śmiertelne alkoholem w przypadku szybkiego jednorazowego spożycia nikolu we względnie ograniczonej ilości (250 ml wódki). U osób wrażliwych na działni alkoholu dawka może być jeszcze mniejsza. Zdarzają się przypadki ciężki i śmiertelnych zatruć dzieci, u których ogólnie występuje duża wrażliwośi alkohol już po spożyciu niewielu gramów.

Dość często spotyka się przypadki zgonów osób będących pod działnnli alkoholu i narażonych na obniżoną temperaturę. Rozszerzenie obwodowyc h u czyń krwionośnych (doraźne działanie alkoholu na obwodowy układ naczynlow sprzyja szybkiej utracie ciepła, aż do śmierci z zamarznięcia.

Alkohol bywa także często współprzyczyną i pośrednią przyczyną zgonów |al czynnik zwiększający narażenie na niebezpieczeństwo. Znane są liczne upml z wysokości, ciężkie wypadki komunikacyjne, wypadki przy pracy spowodował skutkami działania alkoholu. Bardzo często w stanie nietrzeźwości są popełniał samobójstwa.

Padania sekcyjne zwłok osób zmarłych z powodu ostrego zatrucia alkohole czasem przynoszą rezultat względnie ujemny. Spostrzega się cechy ostrej im w zdolności krążeniowo-oddechowej (obrzęk i przekrwienie płuc, m-rcłryn^ _M.,₍ przekrwienie narządów), często w połączeniu z obrzękiem i przekrwieniem mó/ą i opon oraz z wyDroczynami w błonach surowiczych. Histopatologicznie spost i / < -1, się krwinkotoki_.w mózgu, a w mięśniu sercowym fragmentację, krwinkolol w podścielisku, a nieraz ograniczoną nekrobiozę włókien.

9.16. Interakcja alkoholu z lekami.

Synergizm addycyjny i potęgujący

Przedmiotem badań w zakresie toksykologii sądowo-lekarskiej są zatrucia, w lyn także śmiertelne, w wyniku synergistycznego, równoczesnego oddziaływani, alkoholu z innymi substancjami chemicznymi (Szczególnie często powstaje In terakcjaalkoholu zlekambzwłaszczajjsjchpjrogj^^

ma^bKreSlenbr^śktlfESw^IstoTna^jeśt^dpÓwieaźnapyranie, czy przyjęcie Irki nastąpiło równocześnie z alkoholem, czy też w odstępie pewnego czasu. W lyn drugim przypadku nie jest obojętne, czy najpierw przyjęto lek, czy też najplct w spożyto alkohol. Występują różne skutki zależnie od tego, czy przy stały u spożywaniu jakiegoś leku spożyto alkohol tylko jeden raz, czy też odwrotni' — ktoś często pijący zażyje jakiś lek. W takich sytuacjach dokładniejsze ustaleni' skutków interakcji jest trudne.

Sam proces interakcji może mieć charakter blokady enzymatycznej na szczeblu przemiany komórkowej w postaci zablokowania utleniania alkoholu (blokada enzymów ADH, MEOS). Typowym przykładem jest spotęgowany synrrgi/.ni toksyczny w przypadku działania alkoholu z lekami grupy pira/olonu (Pyramldn