medsadowa5

Należy więc podkreślić, /«> ilziałanie lekarza diagnostyczno I Im znicza, zmierzające do poprawy stanu zdrowia człowieka chorego, Jako w najwyższym stopniu społecznie dodatnie, nie może narazić go na odpowiedzialność prawną, kiedy leczenie się nie powiedzie. Staje się ono natomiast społecznie niebezpieczne, jeżeli pozostaje w sprzeczności z wynikającymi z wiedzy i praktyki medycznej normami postępowania i przez to zagraża zdrowiu lub życiu człowieka.

12.4. Odpowiedzialność karna lekarza

Koniecznymi warunkami odpowiedzialności karnej lekarza są:

1)    stwierdzenie związku przyczynowego między postępowaniem lekarza a pogorszeniem stanu zdrowia chorego, jego śmiercią lub narażeniem na takie niebezpieczeństwo;

2)    wykazanie winy lekarza, która może być umyślna lub nieumyślna. Przestępstwa umyślne związane z wykonywaniem zawodu należą do

rzadkości, są jednak pod względem moralnym bardzo poważne. Nierzadko

otywem ich jest chęć zysku. Lekarz dopuszcza się czynu przestępnego działając yślnie, np. wtedy, gdy sporządza i wydaje dokumenty poświadczające nieprawdę (art. 266 k.k.j, przyjmuje korzyści majątkowe, uzależniając od nich swoje czynności (art. 239 k.k.j, udziela bezpodstawnie środka odurzającego (art. 161 k.k. lub art. 31 Ustawy o zapobieganiu narkomanii), dokonuje zabiegu przerwania ciąży wbrew przepisom ustawy (art. 13&k.k.), podejmuje w stanie nietrzeźwości czynności zawodowe (art. 147 k.k.j, nie udziela pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia w warunkach, w których to jest możliwe (art. -if&tk.k.). 46 2-

W przeważającej większości przypadków w praktyce sądowej lekarz może się spotkać z zarzutem nieumyślnegoprzestępstwa, polegającego na spowodowaniu ujemnego skutku dla zdrowia lub życia pacjenta. Nieumyślność może przybrać postać lekkomyślności lub niedbalstwa.

Lekkomyślność można zarzucić lekarzowi, który przewiduje wprawdzie, że leczenie, które zastosował, może zagrozić zdrowiu lub życiu chorego (ma zatem świadomość, że dopuszcza się czynu niedozwolonego), ale jednocześnie sądzi — nie mając dostatecznych podstaw — że w danym przypadku żadne ujemne skutki jego postępowania nie nastąpią. Klasycznym przykładem takiej sytuacji jest podjęcie się poważnego zabiegu operacyjnego przez lekarza nie mającego niezbędnego doświadczenia.

Niedbalstwem będzie postępowanie lekarza, który w ogóle nie przewiduje ujemnych następstw swego działania dla zdrowia i życia pacjenta, jeżeli można wykazać, że powinien przewidzieć takie właśnie skutki i że mógł je przewidzieć. Przykładami tego typu winy nieumyślnej są m.in. przypadki niezastosowania koniecznych zabiegów diagnostycznych (np. rtg głowy w przypadku podejrzenia urazu czaszki), profilaktycznych (np. podania odpowiedniej szczepionki, antybiotyków) lub leczniczych, których wykonanie leżało w zasięgu możliwości danego lekarza.

Oceniając winę lekarza, sądy na ogół dążą do wykazania dwóch elementów: 1) obowiązku przewidywania oraz 2) możności przewidywania skutków postępowania. Powinność przewidywania lekarza (element w pełni obiektywny) wypływa logicznie z przestrzegania zasad nauk medycznych i określonych regulaminów pracy. Natomiast ocena możności przewidywania wymaga z kolei uwzględnienia realnych warunków pracy lekarza, jego aktualnej sytuacji zawodowej i posiadanego doświadczenia. Tak więc wzorzec staranności, który obowiązuje lekarza w czasie jego pracy, winien być jednakowy dla wszystkich

|>i -/wialń w li ImII Ingo zawód u, aln w»m *t-< ■■■ yinni|₍ihii| nndll wnńi I pr/.nwldy w« n tym aninym odpowiedzialności, muf.. |»y«    nwnuy, stonownlo do oknIU,

dci, w których działa lekarz nanm/ający /amidy nnukl I praktyki medyczne |, Stwierdzenie przez sąd, że postępowanie lekarza stanowi naruszenie ot wiedniego artykułu Kodeksu karnego podątpi >n nolią wymierzenie kr w granicach, jakie przewiduje ustawa₍ może być to kara pozbawienia wolm grzywny, ograniczenia wolności, a także dodatkowo zakaz wykonywania za w lekarza, zajmowania określonych stanowisk.

12.5. Odpowiedzialność cywilna lekarza

Warunki odpowiedzialności cywilnej lekarza są w zasadzie identyr z tymi, które wymieniono przy odpowiedzialności karnej (związek przyczynę między doznaną przez pacjenta szkodą a postępowaniem lekarza oraz jego wli Celem tej odpowiedzialności jest zgodnie z art. 415 Kodeksu cywilnego (k naprawienie materialnej szkody, jaką poniósł pacjent, oraz zadośćuczynienie cierpienia fizyczne i moralne, wynikłe z niewłaściwego postępowania lekai a więc będące skutkiem przekroczenia zasad obowiązujących lekarza.

Zagadnienie odpowiedzialności cywilnej lekarza przedstawia się odmień w przypadku postępowania lekarza w ramach praktyki prywatnej i w społocz służbie zdrowia. W praktyce prywatnej zgłoszenie się chorego do lekarza z pi o o leczenie i wyrażenie na to zgody przez lekarza uważa się za umowę za w o między lekarzem a chorym. Lekarz w tej sytuacji sam ponosi odpowiedzialni materialną za szkody przez niego wyrządzone pacjentowi, a jeżeli lekarz | ubezpieczony, wypłaty odszkodowania przejmuje instytucja ubezpieczeniowa

Lekarz zatrudniony w społecznej służbie zdrowia jest w rozumieniu ustawow \ funkcjonariuszem państwowym i tym samym za szkody wyrządzone przez ule odpowiedzialność cywilną ponosi państwo, a konkretnie zakład leczniczy. Wyi grodzenie pacjentowi szkody przez zakład leczniczy może jednak wiązać i z roszczeniem regresowym, skierowanym przez szpital do lekarza, który szko zawinił. To postępowanie wynika z odpowiednich przepisów Kodeksu pracy (k |

12.6. Odpowiedzialność zawodowa

Wykroczeniem zawodowym — jak to określała Ustawa z 18.07.1950 r. o <■ powiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia |* działanie, zaniechanie lub zaniedbanie, naruszające zasady etyki, godności lup sumienności zawodowej.

W sprawach o wykroczenia zawodowe lekarzy orzekały dotąd okręgowe komin kontroli zawodowej, które mogły wymierzać kary upomnienia, nagany nil pozbawienia prawa wykonywania zawodu w określonej miejscowości bądź ok n,« na czas określony lub na stałe. Obecnie po powołaniu instytucji samorząd lekarskiego (izby lekarskiej) sprawowanie sądownictwa zawodowego w stoaunk do członków samorządu zostało przejęte przez okręgowe sądy lekarskie i run /Hu sąd lekarski. Odpowiedzialność zawodowa lekarzy, zgodnie z ustawą o iztwn lekarskich, przewiduje wśród kar m.in. pozbawienie prawa wykonywania z« wmI na stałe (Dz.U. Nr 30 z dn. 26.05.1989 r ).

IM Metlyi yiMi tąriowA

ii