pytań, które mogą budzić wątpliwości.
Aby zabezpieczyć się przed błędnie sformułowanymi pytaniami w kwestionariuszu należy7 przetestować całość lub jego część, jest to, tzw. pilotaż.
1) układ pytań musi tworzyć logiczny ciąg (bloki tematyczne)
2) przechodzimy od pytań ogólnych do szczegółowych- zasada lejka
3) trudne pytania umieszczamy w środku kwestionariusza; te wymagające mniej zastanowienia na początku i na końcu
4) najważniejsze przy opracowaniu kwestionariusza jest umieszczenie dokładnej instrukcji udzielania odpowiedzi
5) pytania muszą wynikać z podjętej problematyki badawczej i zasad budowy kwestionariusza
6) pytania powinny być przystępne i zrozumiałe dla każdego respondenta. Język kwestionariusza musi być językiem zbiorowości badanej, a nie badacza. Dotyczy to zwrotów, terminów7, składni.
7) znaczenie pytania musi być takie samo dla pytającego jak i respondenta
8) każde pytanie może się odnosić tylko do jednego zagadnienia
9) pytania muszą być neutralne - nie mogą sugerować odpowiedzi ( brak pytań sugerujących)
10) pytania muszą być jednoznaczne; kafeteria musi zawierać jednoznaczne odpowiedzi 1 l)pytania muszą dawać możliwość udzielenia wyczerpującej odpowiedzi
12) nie możemy umieszczać pytań, które mogą stwarzać możliwość do udzielenia nieszczerych odpowiedzi
13) należy unikać pytań drażliwych i na tematy osobiste
14) Unikać należy kwestii i pytań, na które odpowiedź będzie społecznie nieaprobow^ana.
15) pytania nie mogą się powtarzać (za wyjątkiem tych, które są pytaniami kontrolnymi)
16) forma gramatyczna: zawrze per pani/pan
17) każde pytanie musi mieć formę pytania. Wyjątki : płeć, wnęk, wykształcenie ( metryczka)
Koncepcje pytania kwestionariuszowego jako narzędzia badawczego wg J. Lutyńskiego 1 .Koncepcja testowa; Pojedyncze pytanie nie pełni samodzielnej roli informacyjnej; dopiero bateria pytań łącznie może dać informacje o badanym zjawisku.
2. Koncepcja wskaźnikowa; odpowiedzi na zadane pytania traktowane sąjako wskaźniki kryjących się za nimi zjawisk
3. Koncepcja tradycyjna - informacyjna; Pytanie jest zawsze żądaniem wyprost informacji o badanym zjawisku.
Informacja musi być sprecyzowana przed przystąpieniem do badania;
Każde pytanie pełni samodzielną rolę informacyjną;
4. Koncepcja rozszerzona - informacyjna; Pytanie nigdy nie musi żądać wprost informacji o badanym zjawisku, ale badane zjawisko musi być określone, i to bardzo precyzyjnie przed przystąpieniem do badania;
Kategorie pytań kwestionariuszowych:
L Tradycyjno- informacyjna : traktowane jako możliwość uzyskania pojedynczej informacji IL Informacja rozszerzona: zakłada 3-elementową budowę pytania: ( 1 .pytanie do respondenta, 2. Klasyfikacje odp: kafeteria lub uporządkowana odp, 3. Wartości zmiennej)
III. Wskaźnikowa : odp są traktowane jako wskaźniki nieobserwo walnych zjawisk i cech
IV. Testowa: pewnym wartościom przydzielamy odp, dzięki czemu przypisujemy wyniki do konkretnej grupy
13