Rozpoznanie geologiczne może być pomocne w uniknięciu lub uprzednim zabezpieczeniu się przed osuwiskami.
Na obszarach, które podlegały ruchom tektonicznym, gdzie skały są zazwyczaj bardziej spękane i łatwiej ulegają wietrzeniu, mogą powstawać osuwiska. Nagromadzone na stokach gliny i iły w wyniku nawodnienia mogą być uruchamiane (np gliny deluwialne w Karpatach). Jeżeli w utworach kredowych występują wkładki margli, które łatwo wietrzeją, istnieje również niebezpieczeństwo powstawania zsuwów utworów kredowych (Wyżyna Lubelska). Podobne zjawiska występują w utworach jurajskich i triasowych.
Rozpoznanie hydrogeologiczne
Rozpoznanie hydrogeologiczne bardzo często może być podstawą do stwierdzenia, czy istnieje możliwość powstania osuwiska.
Wody ze źródeł występujących na stokach mogą przesiąkać w utwory występujące poniżej i wymywać z nich drobniejsze cząstki, co po pewnym czasie może spowodować powstanie osuwiska.
Brzegi rzek i potoków zwykle są nasycone wodą, co ułatwia ruch cząstek gruntu do wody. Potoki górskie bardzo często, zwłaszcza w okresach wezbrania, tocząc masy kamieni, podcinają zbocza, powodują obrywy skalne itp.
Jeziora i zbiorniki o dużych i gwałtownych wahaniach zwierciadła wody mają zmienny kierunek ruchu wód gruntowych, tj. kierunek od zbiornika — podczas gwałtownego podniesienia się poziomu wody w zbiorniku, a do zbiornika — podczas opadania. Opadanie poziomu wody jest bardzo niebezpieczne i może powodować zsuwy oraz obrywy.