mity017 (2)

Andrzej 37

prawdziwa, opowiedział mi o tym Hotto, król rzymski [Otto I - J. S.]". „Na zachód od tego miasta (mieszka) pewien szczep należący do Słowian, zwany ludem Weltaba" (MPH s.n. 1,50). A zatem na dworze niemieckim (który wówczas znajdował się najczęściej w Magdeburgu, Parthenopolis, „Grodzie Dziewicy, czyli Najświętszej Marii Panny") tradycja o państwie lub mieście kobiet, Amazonek, trwała. W XI w. o Kraju Kobiet pisze Adam z Bremy. Po raz pierwszy w związku z wyprawą królewicza szwedzkiego Anunda ok. 1050 r.: „W trakcie wyprawy do kraju kobiet, które uważam za Amazonki", Anund zginął wraz ze swoim wojskiem wskutek zatrucia studzien przez przeciwniczki (ID, 16). Powtórnie w opisie wysp Północy (IV, 19 i scholion 123): wśród innych wysp Morza Bałtyckiego, zamieszkanych przez barbarzyńskie ludy i dlatego omijanych przez żeglarzy „żyją na tym wybrzeżu ponoć Amazonki, (który to kraj) zowie się obecnie krajem kobiet. Podobno zachodzą w ciążę przez wypicie łyka wody. Inni jednak twierdzą, że zachodzą w ciążę za sprawą przejeżdżających kupców albo jeńców, którzy tam się znajdują, czy wreszcie innych przedziwnych stworów, które tam licznie występują, i ja osobiście uważam to za bardziej wiarygodne". Relacja Adama nabiera teraz barw fantastycznych: „Wszystkie dzieci płci męskiej rodzą się tam jako psiogłowcy, wszystkie dziewczęta natomiast są przepiękne. Żyją wspólnie i unikają wszelkich kontaktów z mężczyznami, gdy zaś jacyś spróbują się do nich zbliżyć, mężnie ich odpierają". W dopisku w jednym z rękopisów swego dzieła Adam powołuje się na dane o Amazonkach z ich apokryficznego listu do Aleksandra Macedońskiego (za Powieścią o Aleksandrze archiprezbitera Leona z ok. 950-970; III, 25), korygując w ten sposób niektóre powyższe stwierdzenia, np. w odniesieniu do rzekomej segregaq'i seksualnej u Amazonek, i rozszerzając je m.in. o dane dotyczące ich liczebności i siły oraz sposobu wychowywania potomstwa. Wagę swoich informacji o Amazonkach Adam z Bremy usiłuje podnieść poprzez powołanie się na biskupa szwedzkiego Adalwarda (młodszego). W innej wersji legendy, przekazanej przede wszystkim przez autorów arabskich i perskich (al--Chwarizmi, anonimowy traktat Hudnd al-alam, al-Idrisi i in.), kraj kobiet jest jedną z dwóch bliźniaczych wysp na Bałtyku, podczas gdy drugą zamieszkują sami mężczyźni, z tym że dane tych autorów pozwalają na różne lokalizacje owej wyspy: od okolic ujścia Wisły (al-Chwarizmi) po Zatokę Fińską lub Botnicką (al-Idrisi), przy ogólnym braku precyzji geograficznej. „Być może, że powodem tej lokali-zaq'i (...) jest ta okoliczność, iż w pobliżu wybrzeży Estonii leży wyspa Naissaare, której nazwa oznacza «wyspę kobiet», zaś na wybrzeżu samej Estonii znajduje się prowincja, którą średniowieczne źródła zachodnie zwą Vironia, co łatwo mogło być przetłumaczone jako «ziemia mężczyzn»" (T. Lewicki, SSS I 21-22). Warto zaznaczyć, że aczkolwiek Germania Tacyta nie była w zasadzie znana w średniowieczu, autor ten (c. 45) gdzieś na wschodniej granicy Swebii, w rejonie wschodniego czy południowego wybrzeża Bałtyku, w sąsiedztwie Sujonów (Szwedów) i Aestiów (Prusów?) zlokalizował lud Sytonów, tym jedynie różniących się od Sujonów, że „rządzi nimi kobieta". Znajdowane przez archeologów na Mazowszu i sąsiednich terenach „cmentarzyska kobiece", wskazujące raczej na odrębne dla mężczyzn i kobiet rytuały pogrzebowe w okresie wpływów rzymskich, były niekiedy interpretowane jako pozostałości rzekomych tamtejszych „Amazonek". Kosmas z Pragi (c. 9) zaraz po przedstawieniu opowieści o —> Luboszy i —> Przemyśle opowiedział o konflikcie między dziewczętami ziemi czeskiej a mężczyznami, używając porównania do Amazonek. Późniejsi kronikarze czescy (Dalimil, Pulkawa) znacznie rozbudowali ten epizod (zob. Wlasta, Szarka i Ctirad). - Masło-wska-Nowak; Lewicki; Malinowski.

Andrzej - apostoł, brat Szymona-Piotra, jako pierwszy powołany przez Chrystusa. Zginął 30 XI (święto!) 60 r. w Patras (Achaja) śmier-

Św. Andrzej Apostoł