mity091 (2)

184 Siemowit

objął tron, według Kroniki zoielkopolskiej, w 913 r., a spłodził Mieszka w 931 r. Według Jana Długosza (s. 234-238) Siemomysł „odznaczał się szczególnie przyrodzoną siłą, nie mniej jednak błyszczał zaletami, a to głównie dbając, by we wszystkich poczynaniach naśladować charakter i świetność cnót dziada i ojca i aby ich udzielać tak jak oni swoim i obcym i jakkolwiek nie osiągnął dziadowego szczęścia i odwagi w prowadzeniu wojen, w innych za to cnotach swoich niczym nie był niższy, toteż sądzono, że ile oni orężem i chwałą wojenną, tyle on spokojem i w poszczególnych sprawach najroztropniejszym umiarkowaniem i zrównoważeniem świadczył ojczyźnie". Przez wiele lat jego żona była bezpłodna, nad czym Siemomysł „cierpiał bardzo boleśnie", radość z urodzenia się upragnionego potomka przyćmiona została żalem, gdy się okazało, że chłopiec jest ślepy, tym bardziej że żona Siemomysła ponownie stała się bezpłodna. Siemomysł, „monarcha drogi swoim i obcym, który Rzecząpospolitą dzielnie i mądrze rządził", zmarł w bardzo późnym wieku (niemal takim jak jego pradziad —»Piast), zostawiając królestwo swemu już dojrzałemu synowi Mieczysławowi. Opłakany według obyczaju pogańskiego przez całą Polskę i pochowany zwyczajem swych pogańskich ojców w grodzie gnieźnieńskim, w roku (...) 964, po upływie lat ośmiu panowania w Królestwie Polskim".

Do kwestii autentyczności Gallowej listy dynastycznej przodków Mieszka I oraz do koncepcji J. Dowiata i J. Banaszkiewicza zob. hasło Siemowit. W koncepcji H. Łowmiańskiego Siemomysł, wobec osiągnięcia już przez Lestka na wschodzie możliwych wówczas granic, skierował ekspansję Polan na północ, opanowując przynajmniej część Pomorza. Do tego kierunku ekspansji nawiązał Mieszko I w początkowej fazie swego panowania. Książę tego imienia (w Polsce, wśród Piastów, imienia Siemomysł nie używano), Zemuzil, występuje na Pomorzu około połowy XI w. Być może imię Siemomysł trafiło na Pomorze poprzez jakieś małżeństwo z Piastówną. Wspomnianą (jedyną?) żonę Siemomysła próbowano, bez większego powodzenia, wyprowadzać bądź z kraju Obodrzyców (M. Rudnicki), bądź z Mazowsza (J. Powierski, który nawet próbował określić imię jej ojca: Wło-disław).

Siemowit - legendarny syn —» Lestka III. Wymieniony w Kronice zoielkopolskiej (c. 4) na jedenastym miejscu listy dwudziestu synów

Lestka III z nieprawego łoża (zob. Bolesław). Źródło to nie określiło kraju nadanego Siemowitowi, natomiast Długosz (s. 208) twierdzi, że Siemowit, wraz z —» Przemysłem i —> Siemomysłem otrzymali od ojca „Zgorzelice, które teraz po niemiecku nazywają Brandenburg".

Siemowit (Ziemowit) - legendarny król Polski. Według Anonima Galla (1,1-3) syn —»Piasta i —» Rzepki. Uroczystość postrzyżyn Siemo-wita na podgrodziu Gniezna, dzięki wizycie tajemniczych dwóch gości (według późniejszej tradycji byli nimi święci Jan i Paweł), którzy sprawili cudowne rozmnożenie jadła i napoju i postrzygli chłopca, nadając mu imię Siemowit „na wróżbę przyszłych losów", stała się zapowiedzią przyszłych wydarzeń historycznych, gdy niegodny -» Popiel został „usunięty z królestwa", a młody Siemowit „wzrastał w siły i lata i z dnia na dzień postępował i rósł w zacności do tego stopnia, że król królów i książę książąt [Bóg - J. S.] za powszechną zgodą ustanowił go księciem Polski". O samym jego panowaniu Gall napisał tylko tyle: „Siemowit tedy, osiągnąwszy godność książęcą, młodość swą spędzał nie na rozkoszach i płochych rozrywkach, lecz oddając się wytrwałej pracy i służbie rycerskiej zdobył sobie rozgłos zacności i zaszczytną sławę, a granice swego księstwa rozszerzył dalej, niż ktokolwiek przed nim". Po nim tron objął jego syn —> Lestek (Lestek IV). Mistrz Wincenty Kadłubek (II, 3) wyraził się jeszcze bardziej górnolotnie: „On (to) jakby wśród martwych popiołów nie tylko iskrę chwały Polaków wzniecił, lecz nieśmiertelne miano Polski niemal między znaki zodiaku wpisał. Nie tylko bowiem przywołał do siebie te plemiona, które przedtem odpadły z powodu gnuśności Pompiliusza (zob. Popiel), lecz wcielił do swego państwa inne jeszcze kraje, przez innych nie tknięte. Dla nich ustanowił dziesiętników, pięćdziesiętników, setników, kolegium trybunów, tysięczników, wojewodów, naczelników miast, drużynników, rządców i w ogóle wszelkie władze". (B. Kiirbis w komentarzu do tego miejsca pisze: „Siemowit jest tu przedstawiony jako drugi [po Grakchu, zob. Krak - J. S.] założyciel państwa"). Kronikarz wielkopolski (c. 8), który na pierwszego władcę Polski po Popielu kreował samego Piasta, informuje, że Siemowit (jedyny jego syn) objął rządy po jego śmierci, gdy ukończył czternaście lat („i z tego powodu zarówno przez ojca, jak i przez innych został nazwany Siemowitem. Siemowitem bowiem nazywa się ten, który już mówi. Albowiem (już) przed śmiercią ojca osiągnął