Obraz
0 (128)

332 Podstawy fizjoterapii

Ryc. 209. Mobilizacje górnych żeber (po lewej) i dolnych (po prawej)

jące hipermobilność oraz działania dodatkowe, zwłaszcza o charakterze profilaktycznym. Zasadniczym elementem omawianej metody jest jednak likwidowanie ograniczeń ruchomości w stawach. Podstawową sprawą jest tutaj kierunek mobilizacji - stosownie do reguły wklęsło-wypukłej powierzchni stawowych. Kolejna zasada dotyczy płaszczyzny mobilizacji i trakcji. Pierwsze z nich wykonywane są zawsze równolegle do tej płaszczyzny, natomiast trakcje prostopadle i to w kierunku odwrotnym w stosunku do niej. Unika się przy tym niekorzystnych technik kątowych oraz globalnych mobilizacji, zwłaszcza z użyciem tzw. „długich dźwigni” (p. też cz. II - iyc. 74 - 75). Interesujący jest również sposób zwiększania długości funkcjonalnej mięśni, który oparto przede wszystkim o techniki hamujące, nieraz w połączeniu z trakcją. Ważnym elementem metody są również charakterystyczne dla niej techniki automobilizacyjne, ćwiczeń autostabilizacyjnych oraz autostret-chingu, które w warunkach domowych ułatwiają pacjentom podtrzymywanie uzyskanych efektów terapeutycznych.

Metoda G. Maitlanda

Opracowany przez Maitlanda sposób leczenia dysfunkcji narządu ruchu zalicza się również do metod terapii manualnej. Metodę tę cechuje niezwykła drobia-zgowość diagnostyczna. Pacjent jest bowiem badany po zastosowaniu każdej kolejnej techniki leczniczej. Ocenie poddawane są takie objawy i symptomy jak: ból, ograniczenie ruchomości i zmiany napięcia mięśniowego. Część wstępna badania, oparta na klasycznym wywiadzie, zawiera dość oryginalny sposób obiektywizacji zapisu subiektywnych informacji pacjenta na temat jego dolegliwości. Na specjalny diagram ciała ludzkiego (tzw. body chart) nanoszone są wszelkie informacje dotyczące bólu (jego obszaru, rodzaju, intensywności i częstotliwości) oraz dodatkowych objawów (np. parestezji, sztywności i innych symptomów towarzyszą-

cych). Tak sporządzony diagram pozwala już wstępnie uchwycić pewne związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy różnorakimi objawami różnych okolic ciała.

Wywiad pozwala przede wszystkim uzyskać odpowiedź na pytania: jakie ruchy, jaka postawa ciała lub jaka aktywność fizyczna przyczyniają się do pojawienia się bólu, po jakim czasie, z jaką intensywnością i jak długo trwającego? Tego typu informacje pozwalają wstępnie zakwalifikować badanego do jednej z 4 grup:

•    SIN (severe irritability naturę), obejmuje osoby, które cechuje stan „ostry” dolegliwości bólowych, u których ruch nawet w niewielkim zakresie wywołuje ból utrzymujący się przez dłuższy okres czasu;

•    EOR |end of rangę), dotyczy osób sygnalizujących dolegliwości bólowe pojawiające się ma końcu zakresu ruchomości;

• ROM/PDM (rangę ofmotion, pain during movement), tworzą osoby skarżące się na ból zarówno na końcu zakresu, jak i w całym zakresie wykonywania czynności ruchowej;

•    MP (imomentary pain), obejmuje osoby, które zgłaszają dolegliwości bólowe pojawiające się po długotrwałym obciążeniu fizycznym.

W badaniu przedmiotowym ocenie poddaje się nie tylko struktury obszaru bólowego, ale również i te, z których ból może być rzutowany w ten obszar (np. ból promieniujący, przeniesiony, punkty spustowe). W metodzie tej wykorzystuje się całą gamę testów mających na celu wykrywanie pewnych objawów (ang. compa-rable signs), które mają bardzo istotne znaczenie prognostyczne. Ich zanikanie po zastosowaniu konkretnej procedury terapeutycznej weryfikuje bowiem pozytywnie przyjętą sekwencję technik mobilizacyjnych. Niezwykle oryginalnym i typowym tylko dla tej metody sposobem oceny jest badanie tzw. „kwadrantów ruchu”. Stanowią je kompleksowe wzorce ruchowe specyficzne dla każdego stawu, w których wszelkie tkanki miękkie okołostawowe są maksymalnie rozciągane. Pojawienie się bólu i/lub zaburzenie przebiegu „kwadrantu” określa miejsce dysfunkcji, a pośrednio i rodzaj uszkodzenia. Ocena jakości tego typu wzorców ruchowych jest szczególnie przydatna w lokalizacji dysfunkcji w obrębie stawów kulistych.

Innym oryginalnym sposobem diagnostycznym są tzw. „diagramy ruchu”, w których to ocenie poddaje się opór tkankowy oraz ból i jego intensywność w stosunku do zakresu ruchomości. Diagramy takie stosuje się zarówno w odniesieniu do ruchów kątowych, jak i dodatkowych (ślizgu stawowego). Diagram taki pozwala na obserwację zachowania się wszystkich ważniejszych objawów w trakcie wykonywania pojedynczego ruchu. Z dużym uproszczeniem można powiedzieć, że w warunkach prawidłowych w zapisie takim opór tkankowy pojawia się na końcu fizjologicznej ruchomości, a dopiero po jej przekroczeniu pojawia się obrona mięśniowa i ból. Linie łączące poszczególne punkty odniesienia są równomiernie