84095 Obraz
2 (119)

336 Podstawy fizjoterapii

Ryc. 214. Sposób mobilizacji: trakcyjnej segmentów Th₃-Th,₀ (A), rotacyjnej segmentów od Thj₀-Th,j do L»-Sj (B), rotacyjnej lędźwiowego odcinka kręgosłupa z równoczesną trakcją (C), do zgięcia bocznego i rotacji segmentów C₇-Th₃ (D)

Ryc. 215. Sposób mobilizacji: zgięciowo-przywiedzeniowej stawu biodrowego (we wzorcu tzw. kwadrantu) (A), zgięciowo-odwiedzeniowej stawu kolanowego (B), przednio-tyl-nej stawu kolanowego (C)

Metoda R. Mc Kenzie’go

Twórca metody uważa, iż opracowany przez niego sposób postępowania stanowi pewien łącznik pomiędzy klasyczną kinezyterapią, a terapią manualną. W swym założeniu jest to metoda o mechanistycznym podejściu do problemu dolegliwości bólowych kręgosłupa, w której dysfunkcje o podłożu mechanicznym wymagają podobnej terapii („mechanoterapii”), swoiście antagonistycznej w stosunku do czynnika wywołującego te dysfunkcje. Innymi słowy i w znacznym

uproszczeniu można powiedzieć, że metoda ta opiera się na zastosowaniu ruchów niejako odwracających mechanizm wywołujący dolegliwości bólowe.

Takie podejście do problemu wymaga jednak specyficznego spojrzenia na dolegliwości bólowe kręgosłupa, a także specjalnego sposobu badania. W związku z tym Mc Kenzie dolegliwości te podzielił na 3 grupy:

•    posturalny zespół bólowy (postural syndrome), którego istotą jest występowanie dolegliwości bólowych w związku z przyjmowaniem nieprawidłowej postawy ciała (przeciążeniem nie zmienionych patologicznie tkanek miękkich). Ból powodowany jest tutaj nie przez jakiś konkretny ruch, ale przez dłuższe utrzymywanie nieprawidłowej pozycji. Zmiana wadliwej pozycji ciała (zazwyczaj zgięciowej) powoduje stopniowe zmniejszanie doznań bólowych;

•    funkcjonalny zespół bólowy (dysfunction syndrome), którego przyczyny mogą tkwić zarówno w wieloletnich nawykach nieprawidłowej postawy, jak i przebytych urazach, zmianach zwyrodnieniowych czy wcześniejszych przemieszczeniach jądra miażdżystego. Tutaj na odmianę dochodzi do przeciążenia zmienionych patologicznie tkanek (przykurczy, zrostów, blizn itp.) i w efekcie do ograniczenia ruchomości kręgosłupa. Ból pojawia się nie podczas całego ruchu, a jedynie w końcowej jego fazie. Nie narasta on w trakcie wykonywanej czynności ruchowej i szybko ustępuje po jej zaprzestaniu.

•    zespół bólowy związany z trwałymi zmianami napięć w obrębie krążka międzykręgowego lub przemieszczeniem jądra miażdżystego {derangement syndrome), zwany również zespołem zaburzeń stosunków anatomicznych tkanek miękkich przestrzeni międzykręgowych, lub zespołem zmian strukturalnych. Zespół ten charakteryzuje cały szereg zmian w obrębie trzonów kręgowych, miękkich tkanek okołokręgosłupowych oraz krążków międzykręgowych (wypukliny jądra miażdżystego lub jego wypadnięcia). Wyróżnia się tu 3 okresy - ostrych dolegliwości bólowych (pierwszy tydzień), nawracających dolegliwości bólowych (2-7 tydzień) oraz okres bólu przewlekłego (powyżej siódmego tygodnia od incydentu). Zespół ten charakteryzuje występowanie bólu podczas ruchu oraz to, że pewne kierunki ruchu (zależne od typu protruzji) powodują obwodowe przemieszczanie się odczuć bólowych (pogorszenie stanu), a inne - jego cofanie się (poprawa stanu pacjenta).

Każdy z tych zespołów charakteryzuje też określona lokalizacja bólu, jego charakter i dynamika. Bardzo istotną cechą tego typu zaburzeń, zależną od kierunku wykonywania powtarzanej czynności ruchowej (zgięć, wyprostów, bocznych skłonów), jest obecność tzw. „fenomenu centralizacji” (cofania się doznań bólowych w kierunku centralnym), lub zjawiska peryferyzacji bólu (obwodowego przemieszczania się tych doznań). Wynika to z faktu, że im większa jest wypuklina jądra, tym głębszy jest ucisk na korzeń nerwowy i bardziej dystalne przesunięcie reakcji bólowej. Wykonanie określonej czynności ruchowej stwarza natomiast mechaniczne warunki dla powrotnej migracji jądra miażdżystego (w kierunku centralnym krąż-