Obraz
8 (48)

wołująca stan frustracji, ewentualnie - w przypadku gdy nie może jej skierować na tę osobę z uwagi na przykład na lęk przed karą - na inne osoby (przemieszczenie agresji). Niektórzy autorzy podkreślają, że podstawa kształtowania się wzajemnych pozytywnych postaw jest dopełnianie się wzajemnych potrzeb. W myśl tej koncepcji partnerzy różniący się postawami i potrzebami uzupełniają się i dopełniają nawzajem, co sprzyja wzajemnemu nagradzaniu się i zbliżaniu. Dobór partnerów na zasadzie dopełnienia łatwo zinterpretować w kategoriach nagrody-kary. Jednostka na ogół nie posiada wszystkich umiejętności i uzdolnień. Jeśli więc inny człowiek może jej ofiarować coś, czego ona sama nie posiada, otrzymując z kolei coś w zamian, czego jej brak, wymiana ta - o ile nie pociąga za sobą zbyt wysokich kosztów - przynosi zadowolenie obu partnerom. Mechanizm dopełniania się potrzeb większą rolę odgrywa w związkach dłużej trwających (np. w małżeństwie), a mniejszą w krótkotrwałych kontaktach.

Badania Wincha wykazały pozytywne interakcje małżonków w sytuacji, gdy charakteryzowali się oni przeciwstawnymi potrzebami. Jak już wcześniej wspomniałem, wielką rolę w komunikowaniu się odgrywają postawy osób porozumiewających się. Postawy te mogą wynikać z naszego wrodzonego charakteru, ale możemy je nabyć na skutek uczenia się, zdobywania doświadczeń życiowych lub doświadczeń nabytych podczas komunikowania się z ludźmi prezentującymi różne postawy wynikające z ich osobowości. Przykładem takiej postawy, mającej znaczny wpływ na stosunki między ludźmi, jest postawa eks-trawertywna. Według Junga wyróżniamy dwie postawy lub nastawienia osobowości: postawę ekstrawersji i postawę intrower-sji. Postawa ekstrawertywna ukierunkowuje aktywność jednostki na obiektywny świat zewnętrzny, postawa introwertywna zaś - na subiektywny świat wewnętrzny. Osobowość każdej jednostki zawiera obie te sprzeczne postawy, jednakże zazwyczaj jedna z nich ma charakter dominujący i jest uświadamiana, pod-

1 34

czas gdy druga jest stłumiona i nieświadoma. Ekstrawertyk - to człowiek skierowany na zewnątrz, otwarty, żywy, towarzyski, śmiały, ofensywny, łatwowierny, lubiący się zwierzać, pełen inicjatywy i zapału. Woli mieć do czynienia raczej z ludźmi niż z rzeczami. Ekstrawersja i introwersja widoczne są w sposobie komunikowania się między ludźmi. Ekstrawertycy łatwo nawiązują kontakty zarówno w domu, jak i poza nim. Swoimi myślami dzielą się z innymi. Introwertycy nie odczuwają wielkiej potrzeby kontaktowania się ze światem zewnętrznym. Przed głośnym wypowiedzeniem swoich myśli spędzają czas na przemyśleniach i refleksji.

Preferencje ekstrawertywne i introwertywne określają sposób, w jaki ludzie są pobudzani. Ekstrawertyk czerpie energię z zewnątrz, a więc od innych osób, przedmiotów i działań. Ekstrawertycy mąjąrozległe zainteresowania, utrzymują ścisłe związki z ludźmi, przywiązują się do przedmiotów. Mówią to, co myślą; jeśli więc chcesz dowiedzieć się, co myślą - po prostu słuchaj. Ekstrawertycy, w najgorszym wypadku, mogą postępować powierzchownie i składać pochopne deklaracje. Introwertyk pobiera energię ze źródeł wewnętrznych. Wykorzystuje własne pomysły, ideały, wzruszenia i wrażenia. Zatrzymuje myśli w sobie i jeśli chcesz wiedzieć, jakie one są-musisz introwertyka spytać. Introwertycy działają opierając się głównie na wcześniejszych przemyśleniach.

Cechy ogólne ekstrawertyka mogą scharakteryzować następujące stwierdzenia, pokazujące jego zachowanie się:

-    wy promieni o wuj e na zewnątrz energię, czyniąc swoje działania zrozumiałymi dla wszystkich

-    skupia się na ruchu i działaniu zewnętrznym

-    mówi swobodnie i sugestywnie

-    nie przeszkadza mu tłum i hałas

-    łatwo się rozprasza

-    chętnie spotyka się z ludźmi i uczestniczy w wielu działaniach