Obraz
9 (139)

-    ; - ir zmiotowość. Uznaje. iż duże; npodmiotowiony, a w in-

iywie na zdarzenie, jako ■w i zazwyczaj z jego zaintere-iz.- -Z.owiek niejako oddaje • --z wychowania ważne jest v :" zwanka w stosunku do zedmiotowości.

; świeconej problemowi pod-E. Suchodolski (1993) zadał :    rmiotowość jest w ogóle

-    - - - w wychowaniu. Chodzi a w:;; w jak i innych organiza-i .się jako skomplikowany -:.a ; rozpatrywania go w róż-ryzania dotyczą wskazania Zr pranie tej podmiotowości, tagadnień fundamentalnych, l . raki problem: jak istnieje &: - czy może jakichś innych ma : fundamentalnym znany aazegorią podmiotowości : z a dc wskazania zależności a :r: gramów edukacyjnych.

\ cr: pa. Analizując kategorię narsrwa występujący niejako

::aa powiedzieć, że wszelka :u:zań filozoficznych doty-zs:is:i. Myślenie wyrastające erzaaaniu o prawomocności i Humanistycznej. Dotyczy to _ a su z replikowanego i jedno-:-r rudzkiej i całego gatunku. ^DOjr w okresie starożytności, mrzofii średniowiecznej, to i mu nowych znaczeń (por. --z wyraźnie oddzielił świat aar:    świata przedmiotów).

ar:ar., niż świat obiektywny. a_ a idee. przeżywa doświad-

czaną rzeczywistość. Przeciwstawiając się otoczeniu zyskał świadomość siebie ;iu: istoty odrębnej od innych istot też czujących i myślących, ale jednak ' prainie odcinających się od substancjalnego podmiotu.

Kartezjusz rozgraniczył dwie rzeczywistości, w których uczestniczy członek. Oddzielił myślącą osobę ludzką od innych osób myślących i tła społeczna pa. w jakim on ich postrzega. Inni ludzie stanowią rzeczywistość przedmą zową, integralny element świata przedmiotowego. Natomiast I. Kant pomarł jeszcze dalej w badaniach nad podmiotowością Uznał opozycję: podmie: - przedmiot występującą w tradycji filozoficznej. Skupił jednak uwagę na analizie struktury podmiotowości.

W przekonaniu Kanta występują dwie kategorie podmiotowości. Raz jea: zna źródłem myślenia - podmiot refleksyjny, po wtóre jest nią przedmie: percepcji, przedmiot owego myślenia. Człowiek myśli o sobie jako właśnie .micie refleksyjnej i może w tym akcie percepować samego siebie. Podmie::-wość pierwszego rodzaju autor nazywa podmiotowością egzystencjalną, tę drugą natomiast - podmiotowością kategorialną - uprzedmiotawiającą s:a w akcie poznania również samego siebie.

A filozofii egzystencjalizmu podmiotowość łączy się ze świadomością własna; świadomości. Człowiek zyskuje samoświadomość w toku rozwoju, a zatem f:a;e się również podmiotem myślącym, czującym i działającym w świecie miektywnym. Wzrastając wśród innych ludzi i wzrastając w świecie rzeczy ednostka dochodzi do świadomości własnej samoświadomości. Wie o tym, że wie. iż egzystuje w konkretnych warunkach, wie co może uczynić i czego nie może zrobić. Dochodzi do świadomości tego, że jest istotą świadomą i świadomie działającą. Rozwój podmiotowości polega między innymi na coraz silniejszym poczuciu wyodrębniania się jednostki ze świata przedmiotów. Wszystko. 11 nie jest „Ja”, co nie jest potencjalną energią i czystą świadomością, jest przedmiotem, elementem obiektywnego świata otaczającego podmiotowość, ale ■-.-raźnie się odeń odcinającego. Świadomość własnej odrębności i świadomość zsinienia własnej świadomości jest wyrazem uprzedmiotowienia jednostki. Wyodrębnia się ona ze świata rzeczy, wyodrębnia się ze świata ludzi, wyodrębnia się ze świata innych świadomości. Jednym słowem - staje się ona własna świadomością.

Egzystencjalizm zwrócił uwagę na samoświadomość jako konsytutywną zechę podmiotowości. Natomiast personalizm podkreśla znaczenie osoby ludzkiej jako wartości najwyższej, nieredukowalnej do innych i nie wymienialnej. Osoba ludzka będąca emanacją czystej podmiotowości nie może być porównywalna z innymi obiektami świata rzeczywistego. W osobie ludzkiej zawarty jest pierwiastek duchowy, którego pozbawione są inne stworzenia i przedmioty. Świadomość siebie i świadomość własnej odrębności i wyjątkowości we wszechświecie są ważnymi elementami struktury podmiotowości w filozofii

31