Obraz7 (28)

winowym, cząsteczka jest symetryczne, czyli achiralna. Symetryczna budowa kwasu men)winowego wynikł stąd. Ze cząsteczka tego kwasu me płaszczyznę symetrii. Jest to płaszczyzna prostopadła do wiązanie C-C, dzieląca cząsteczkę na połowy.

Pizy omawianiu izomerii związków z asymetrycznymi atomami węgla często używa się słów „diastcrco izomeria" i „diastereoizomery".

Diaitereoizomerią nazywamy izomerię przestrzenną związków, które nie są swoimi enancjomerami.

Ćwiczenie 9.7. Które pary wzorów kwasów winowych przedstawiają diastereoizomery, I i II e^r I i III lub II i 1117

9.9. Aminokwasy białkowe

Związki zawierające grupy aminowe i karboksylowe połączone z łańcuchami węglowymi nazywamy aminokwasami. Aminokwasy występujące w żywych organizmach są najczęściej a-aminok wasami. Znaczenie litery a jest omówione w rozdz, 8.7. W przyrodzie występuje kilkaset aminokwasów, ale do syntezy białek według instrukcji zapisanych w kodzie genetycznym ewolucja życia na Ziemi wybrała tylko 20 a-aminokwasów. Pokazujemy ich wzory strukturalne, ale nie po to, żeby sugerować potrzebę uczenia się ich na pamięć a tyko po to, żeby pokazać cegiełki, z których przyroda buduje wszystkie organizmy, od maleńkich wirusów do największych nawet słoni.

Aminokwasy białkowe

HjNCHjCOOH	CH3CHCOOH	(CHj)2CHCHCOOH
	NHj	NHj
glicyna	alanina	walina
	CHj
(CHjjjCHCHjCHCOOH	CH3CH2CHCHCOOH |	HOCH2CHCOOH
NHZ	NHj	NH2
ieucyna	izo ieucyna	seryna

CHfHCttCOOH    C^COOH    hsch₂chcooh

ho NH2    |    NHj

H

treonina    prolina    cysteina

CH3SCH2CH2CHCOOH	QsH5CH2GHCOpH
nh2	kh2
metionina	fcnyloalanina
HO-Cy- CH2CHCOOH nh2	^-CH-iCHCOOH Ogf g 1 l H
tyrozyna	tryptofan
Ó NH2	0 NH2
H2NCCH2CHCOOH	II | H2NCCH2CH2CHCOOH
asparagina	glutamina
HOOCCH 2CHCOOH nh2 kwas asparaginowy	HOOCCH2CH2CHCOOH NHj kwas glutaminowy
H2NCH2CH2CH2CH2CHCOOH nh2 lizyna	HjNCHNHCHpiia^CHCOOH NH NH2 arginina