Obraz01 (4)

Bitwa o miasto rozpoczęła się 23 lipca przed południem i zakończyła już 25 lipca nad ranem. W czasie walk nad Bystrzycą w nocy z 23 na 24 został ciężko ranny dowódca 2 Armii Pancernej gen. Bogdanów. Obowiązki po nim czasowo przejął szef sztabu gen. mjr Aleksiej Radzijewski. Brak tego doświadczonego dowódcy operacyjnego związku pancernego dał się szczególnie odczuć kilka dni później, już pod Warszawą, gdzie 2 APanc znalazła się w bardzo trudnej sytuacji.

W sumie wyniki natarcia wojsk radzieckich na kierunku lubelskim osiągnięte do 24 lipca oraz rezultaty uzyskane na kierunku siedleckim doprowadziły do rozbicia przeciwstawiających się sił 4 APanc Grupy Armii „Północna Ukraina" i nawiązania walk z wojskami 2 A Grupy Armii „Środek". Operujące tu zgrupowanie radzieckie włamało się w operacyjną strefę obrony wojsk niemieckich na przestrzeni od Siedlec do Lublina. Oznaczało to przerwanie styku między Grupą Armii „Środek" a „Północna Ukraina" i zamknięcia luki operacyjnej, nego, który wyprowadzał ku środkowej Wiśle i Warszawie.

Dowódca 4 APanc gen. Harpe próbował przeciwuderzać oddziałami 17 DPanc w skrzydło 69 A, ale nie mogło to powstrzymać rozwijającego się z ogromnym rozmachem uderzenia wojsk marsz. Rokossowskiego. Tym bardziej, że również główne siły 4 APanc były już w tym czasie rozbite przez wojska 1 Frontu Ukraińskiego i uchodziły za San.

W tych warunkach do ratowania sytuacji włączyło się OKH. Przede wszystkim powzięło ono decyzję odtworzenia dowodzenia na styku między Grupą Armii „Środek" a „Północna Ukraina" i zamknięcia luki operacyjnej, powstałej w tym newralgicznym miejscu niemieckiej obrony.

Najpierw zmieniono linię rozgraniczenia między obu grupami armii. Wyznaczono ją, z ważnością od 24 lipca, na rubieży: Rozprza (na południe od Piotrowa), Białaczów, Radom, Markuszów (na południowy wschód od Kurowa), Ibercz nad Bugiem. Tym samym znajdujące się na tym kierunku siły 4 APanc (były to związki taktyczne VIII KA wraz z dowództwem korpusu i część wojsk LVI KPanc) weszły w skład Grupy Armii „Środek". Krok ten formalnie sankcjonował istniejący już stan rzeczy ¹.

Kolejną bardzo istotną decyzją OKH było wprowadzenie na kierunku warszawskim w niemalże całkowicie otwartą lukę, dowództwa 9 A gen. Ni-colausa von Vormanna z zadaniem organizacji jej obrony².

W typ miejscu należy wyjaśnić, skąd na tym kierunku znalazło się dowództwo 9 Armii. Otóż po klęsce podległych mu wojsk na Białorusi (z trzech sztabów korpusów i dziesięciu dywizji utraciło ono dwa korpusy i siedem dywizji) odesłano je na tyły jako dyspozycyjny sztab Grupy Armii „Środek". Tymczasem odwrót wojsk tej grupy armii spowodował, że OKH wydało rozkaz przygotowania na jej tyłach umocnień obronnych, nazwanych pozycją „Wisła-

24

1

   Meldunek Grupy Armii ..Środek” z 24 lipca 1944 r., MiD WIH. t. 312, roi. 247, kl. 7802512-7802516.

2

   Meldunek dowódcy 9 Armii do Grupy Armii „Środek” z 25 lipca 1944 r. o objęciu dowodzenia w otrzymanym pasie obrony, MiD WIH, t. 312, roi. 343, kl. 7917077-7917079.