Obraz06 (5)

Jak już wspomniałem, walki w’ obszarze między Brześciem, Białą Podlaską, Siemiatyczami i Siedlcami były wynikiem zbieżnych uderzeń obu zgromadzeń I Frontu Białoruskiego, których skrzydła zbliżały się ku sobie. Dowództwo niemieckie dostrzegło dążenie strony radzieckiej do okrążenia na wschód od Siedlec całego południowego zgrupowania 2 A i odrzuconych w jej rejon sił VIII KA z 4 APanc. Stąd też czyniło wszystko, by uniknąć tego niebezpieczeństwa. Przede wszystkim zaczęto gwałtownie wzmacniać wojska 2 A, a szczególnie jej południowe skrzydło. To tutaj ostatecznie skierowano przegrupowywane dywizje: 3 DPanc SS „Totenkopf", 5 DPanc SS „Wiking", 102 DP, 541 DGLud i inne. Ponadto 2 Armia przez kilka dni próbowała przeciwuderzyć zbieżnie z kierunku Bielska Podlaskiego i Kleszczeli siłami, których trzon stanowiły 4 DPanc i przybyła tu 5 DPanc SS „Wiking". Celem tych działań było zamknięcie wyłomu wyprowadzającego wojska radzieckie z północnego wschodu nad Bug ^,0.

Także północne skrzydło 2 Armii, pozostające poza pasem operacji wojsk 1 Frontu Białoruskiego, prowadziło bardzo ciężkie walki. Na broniący się lam LV KA nacierały jednostki 3 A 2 Frontu Białoruskiego. 27 lipca osiągnęły one znaczny sukces: wyzwoliły Białystok.

Aby osłabić w oczach przełożonych znaczenie utraty Białegostoku, dowództwo Grupy Armii „Środek" w meldunku z 27 lipca podało nieco szczegółów związanych z przygotowaniami do opuszczenia tego miasta. Mino, że nie mieści się to w ramach tematu, przytaczam je, by pokazać na podstawie źródeł niemieckich metody działań Wehrmachtu w takich przypadkach. Otóż jak głosi wspomniany meldunek, zawczasu wywieziono z Białegostoku wszystkie magazyny zaopatrzeniowe oraz inne dobra (do tego celu użyto 4100 wagonów). Następnie przez 6 dni oddział techniczny pod dowództwem niejakiego mjr. Wangera zakładał ładunki wybuchowe i wysadzał w powietrze wszystkie niezbędne dla życia miasta urządzenia i przedsiębiorstwa ¹¹.

Ten fragment meldunku przypomina to, co często uchodzi uwagi badaczy, a mianowicie, że olbrzymie zniszczenia na naszych ziemiach były wynikiem nie bezpośrednich walk. ale celowo barbarzyńskiej działalności Wehrmachtu, pozostawiającego po sobie spaloną ziemię.

Tak więc kryzys niemieckiego frontu wschodniego, wywołany skutkami operacji „Bagration" na Białorusi, nie tylko trwał, ale znacznie się pogłębiał. Grupa Armii „Środek” broniąca na tym froncie centralnego kierunku strategicznego, mimo prób ustabilizowania sytuacji, w dalszym ciągu prowadziła wymuszone działania odwrotowe. Przy tym jej 2 Armia prawie jednocześnie utraciła na swych skrzydłach dwa ważne obszary operacyjne Brześć oraz Białystok, wobec czego walki przesunęły się głęboko na tereny Polski.

¹⁰ Meldunki 2 Armii z 28. 29 i 31 lipca 1944 r.. MiD WIH. kl. 0000861-0000863 i 0001061 -0001062; mapy sprawozdawcze OKH z 29-31 lipca 1944 r.. MiD WIH. t. 78, roi. 136, kl. 6065427-6065428.

“ MiD WIH, t. 312, roi. 247, kl. 7802658-7802664.

21