Obraz25 (10)

- „ Beatus ille gui procnl negotiis.

Cnoty świętej mistrzyni. Prawdy nie obrażę.

Gdy wizerunk złotego wieku wieś wyrażę.

(Żywot ziemiański i dworski, w. 63-66)

«BEATUS ILLE QUI PROCUL NEGOTIIS »

W wielu utworach wyliczenie zalet „żywota ziemiańskiego" rozpoczyna się i kończy stwierdzeniem:

Szczęśliwy człowiek, który krom zazdrości Żyje spokojnie na ojczystej włości...

To Daniel Naborowski w Pieśni ad imitationem Horatiuszowej ody „Beatus ille qui procul negotiis...”. Podobnie Stanisław Miński w Żywocie ziemiańskim:

Nader szczęśliwy, kto na tym przestaje.

Co mu ojczyzna jego miła daje.

Nie znając lichwy, pługiem ziemię orze,

Skąd ma dostatek w gumnie i w komorze (w. 1-4)

i Jan Libicki w utworze takimże tytułem opatrzonym:

Szczęśliwy ten, co od spraw trudnych wyzwolony.

Jakie były narody starożytne ony,

Ojczyste role wołmi a pługiem sprawuje,

A o płacenie lichwy nic się nie frasuje

(w.1-4)

oraz Wespazjan Kochowski w wierszu Prawdziwa szczęśliwość:

O jak szczęśliwy człowiek pełen fortuny.

Od kłopotów oddalony.

Ojczysty spłacheć swymi wołmi sprawuje,

Jak się z dawna zachowuje.

(w. 1-4)

Jednomyślność poetów może nas nie dziwić. Jest ona odpowiednikiem jednomyślnej postawy całego stanu ziemiańskiego. Zwraca uwagę natomiast podobieństwo formuły słownej. I ono jest zrozumiałe. Rozwiązanie zagadki przynosi już tytuł wiersza Daniela Naborowskiego i pominięte tu podtytuły łacińskie wszystkich pozostałych: „Beatus ille qui procul negotiis...”.

Program ziemiańskiej szczęśliwości — poszukiwanie i odnale-zieńie żródeł szczęścia w życiu doczesnym, codziennym, w naturalnym f dostępnym" dla średniego szlachcica kontekście społecznym i ekonomićżnym — to prawdziwie renesansowa replika na średniowieczne lokalizacje krain szczęśliwych w zaświatach, w