kształcony w anion i nie może uczestniczyć w odwracalnych reakcjach, które doprowadziły do jego utworzenia.
CH,-C-CH,-cf * C,H,0-
“ 'OCjH,
C-CH-C
—- CHj-C-CH-
oc2h5
+ CjHjOH
anion P-kctocstru
Powstawanie anionu ketoestni jest tą reakcją, która umożliwia przeprowadzenie kondensacji Claisena, jest „silą napędową" tej reakcji 5. Po przeprowadzeniu kondensacji Claisena w roztworze znajduje się anion ketoestni w postaci soli sodowej (zasadą w kondensacji Claisena jest zazwyczaj etoksylan sodu). Wydzielenie ketoestni wymaga zakwaszenia mieszaniny po reakcji:
Te mechanistyczne dywagacje są potrzebne między innymi do tego, żeby zrozumieć, dlaczego estry z jednym tylko atomem wodoru w położeniu a nie ulegają kondensacji Claisena. Pozornie nic temu nie przeszkadza, bo przecież można napisać stechiometrycznie poprawne równanie:
R
2RjCHCOOCjHj ~X » RzCH-C-ę-COOCĄ + CĄOH
O R
ta reakcja jest niewykonalna
Reakcji takiej nie moZna jednak wykonać, ponieważ jej produkt nie może tworzyć anionu enołanowego z powodu braku atomu wodoru w położeniu a.
Zastosowania kondensacji estrów w syntezie organicznej
Jednym z wariantów kondensacji Claisena jest reakcja Dieckmanna. Jest to reakcja syntezy pierścieniowych P-ketoestrów z estrów kwasów dwukarbok-sylowych. Zamykanie pierścieni jest wynikiem wewnątrzcząsteczkowej kondensacji Claisena, podczas której anion eno łanowy reaguje z grupą estrową należącą do tej samej cząsteczki. Reakcja najłatwiej przebiega wtedy, gdy powstają pierścienie pięcio- lub sześcioczłonowc. na przykład:
>'OC2Hs
ady pinian diety Iowy
W
O
ester etylowy kwasu 2-okso-cy k lopentanokarboksy lowego
przykład syntezy pięcioczłonowego pierścienia w reakcji Dieckmanna
2"s
ester dietylowy kwasu heptanodiowego
ester etylowy kwasu 2-oksocyklo-heksanokarboksyłowego
przykład syntezy sześć ioczłonowego pierścienia w reakcji Dieckmanna