Obraz (1047)

kształcony w anion i nie może uczestniczyć w odwracalnych reakcjach, które doprowadziły do jego utworzenia.

CH,-C-CH,-cf * C,H,0-

“    'OCjH,

C-CH-C

—- CHj-C-CH-

oc₂h₅

+ CjHjOH

anion P-kctocstru

Powstawanie anionu ketoestni jest tą reakcją, która umożliwia przeprowadzenie kondensacji Claisena, jest „silą napędową" tej reakcji 5. Po przeprowadzeniu kondensacji Claisena w roztworze znajduje się anion ketoestni w postaci soli sodowej (zasadą w kondensacji Claisena jest zazwyczaj etoksylan sodu). Wydzielenie ketoestni wymaga zakwaszenia mieszaniny po reakcji:

Te mechanistyczne dywagacje są potrzebne między innymi do tego, żeby zrozumieć, dlaczego estry z jednym tylko atomem wodoru w położeniu a nie ulegają kondensacji Claisena. Pozornie nic temu nie przeszkadza, bo przecież można napisać stechiometrycznie poprawne równanie:

R

2RjCHCOOCjHj ~X » RzCH-C-ę-COOCĄ + CĄOH

O R

ta reakcja jest niewykonalna

Reakcji takiej nie moZna jednak wykonać, ponieważ jej produkt nie może tworzyć anionu enołanowego z powodu braku atomu wodoru w położeniu a.

Zastosowania kondensacji estrów w syntezie organicznej

Jednym z wariantów kondensacji Claisena jest reakcja Dieckmanna. Jest to reakcja syntezy pierścieniowych P-ketoestrów z estrów kwasów dwukarbok-sylowych. Zamykanie pierścieni jest wynikiem wewnątrzcząsteczkowej kondensacji Claisena, podczas której anion eno łanowy reaguje z grupą estrową należącą do tej samej cząsteczki. Reakcja najłatwiej przebiega wtedy, gdy powstają pierścienie pięcio- lub sześcioczłonowc. na przykład:

^>'OC₂H_s

ady pinian diety Iowy

W

O

ester etylowy kwasu 2-okso-cy k lopentanokarboksy lowego

przykład syntezy pięcioczłonowego pierścienia w reakcji Dieckmanna

2"s

ester dietylowy kwasu heptanodiowego

OCjH,

ester etylowy kwasu 2-oksocyklo-heksanokarboksyłowego

przykład syntezy sześć ioczłonowego pierścienia w reakcji Dieckmanna