Obraz (1086)

400

H₂0    H_aO

Rys. 14.21. Schematyczny obraz miccli, utworzonej przez sól sodową kwasu tłuszczowego w roztworze wodnym

z tłuszczem a hydrofitowe żeby były otaczane przez wodę. Dzięki temu powierzchnia tłuszczu staje się hydrofitowa. Umożliwia to powstawanie emulsji, czyli rozdrobnienie tłuszczu do mikroskopijnych, silnie hydratowanych kropelek. Emulsje takie są trwałe, bo związane z powierzchnią kropelek cząsteczki wody utrudniają ich łączenie się ze sobą. Innymi słowy, tłuszcz w obecności mydła rozpuszcza się w wodzie dzięki tworzeniu miccli, złożonych z tłuszczowego rdzenia, otoczonego jednomolekulamą warstwą cząsteczek mydła, których polarne końce są otoczone przez silnie związane cząsteczki wody.

Substancje składające się na to, co ogólnie nazywamy brudem, są z reguły natury niepolamej. tłuszczowej. Substancje takie nie rozpuszczają się w wodzie i dlatego sama woda źle zmywa brud. W roztworach mydła aniony kwasów

tłuszczowych adaorbują się na zabrudzonych, tłustych powierzchniach, dzięki czemu staju się one hydrofitowe. Po mechanicznym oderwaniu od zabrudzonej powierzchni, cząsteczki brudu są ze wszystkich stron otoczone przez cząsteczki wody i przechodzą do roztworu w postaci miccli.

14.5. Oksydacyjno-redukcyjne reakcje kwasów karboksylowych Redukcja grupy karboksylowej

Przez redukcję kwasów karboksylowych powstają pierwszorzędowe alkohole a z alkoholi przez utlenienie otrzymuje się kwasy. Pośrednimi produktami redukcji kwasów karboksylowych i utlenienia pierwszo rzędowych alkoholi są aldehydy. Utleniacze stosowane w syntezie kwasów karboksylowych z pierw-szorzędowych alkoholi i aldehydów są omówione w rozdz. 9.8.

utlenianie    utlenianie

RCH-OH -■    » RCHO - = =Ł RCOOH

redukcja    redukcja

alkohol pierw-    aldehyd    kwas karbo-

szorzędowy    ksylowy

wzajemne przekształcenia (interkonwersja) alkoholi, aldehydów i kwasów karboksylowych

Bezpośrednia redukcja grupy COOH nie była możliwa do przeprowadzenia przed wprowadzeniem borowodoru i kompleksowych wodorków do praktyki chemicznej, co miało miejsce w połowie XX w. Obecnie redukcja kwasów karboksylowych do pierwszo rzędowych alkoholi nie nastręcza żadnych trudności. Reduktorem najczęściej w tym celu używanym jest tetrahydroglinian litu. Odczynnik ten redukuje grupę karboksylową szybko i w łagodnych warunkach. Reakcja przebiega zgodnie z równaniem:

4 RCOOH + 3 LiA1H₄ -- 4 H, + 2 LiA10₂ + (RCH_zO)₄AlLi

tet raalkoksy glinian litu