2808184860

400

HjO    H,0

Rys. 14.21. Schematyczny obraz miceli. utworzonej przez sól sodową kwasu tłuszczowego w roztworze wodnym

z tłuszczem a hydrofitowe żeby były otaczane przez wodę. Dzięki temu po-wjerzcltnia tłuszczu staje się hydrofitowa. Umożliwia to powstawanie emulsji czyli rozdrobnienie tłuszczu do mikroskopijnych, silnie hydratowartych kropelek. Emulsje takie są trwałe, bo związane z powierzchnią kropelek cząsteczki wody utrudniają ich łączenie się ze sobą Innymi słowy, tłuszcz w obecności mydła rozpuszcza się w wodzie dzięki tworzeniu miceli, złożonych z tłuszczowego rdzenia, otoczonego jednomoiekulamą warstwą cząsteczek mydła, których polarne końce są otoczone przez silnie związane cząsteczki wody.

Substancje składające się na to, co ogólnie nazywamy brudem, są z reguły natury^- niepolaroej. tłuszczowej. Substancje takie nie rozpuszczają się w wodzie i dlatego sama woda źle zmywa brud. W roztworach mydła aniony kwasów

tłuszczowych adsorbują się na zabrudzonych, tłustych powierzchniach, dzięki czemu stają się one hydrolilowe. Po mechanicznym oderwaniu od zabrudzone; powierzchni, cząsteczki brudu są ze wszystkich stron otoczone przez cząsteczki wody i przechodzą do roztworu w postaci miceli.

14.5. Oksydacyjno-redukcyjne reakcje kwasów karboksylowych Redukcja grupy karboksylowej

Przez redukcję kwasów karboksylowych powstają pierwszor/.edowe alkohole a z alkoholi przez utlenienie otrzymuje się kwasy Pośrednimi produktami redukcji kwasów karboksylowych i utlenienia pierwszorzędowych alkoholi są aldehydy. Utleniacze stosowane w syntezie kwasów karboksylowych / pierw-szorzędowych alkoholi i aldehydów są omówione w rozdz. 9.8.

utlenianie    utlenianie

RCH.OH    » RCHO - -■    ' *■ RCOOH

redukcja    redukcja

alkohol pierw-    aldehyd    kwas karbo-

szorzędowy    ksylowy

wzajemne przekształcenia t interkonwersja) alkoholi, aldehydów i kwasów karboksylowych

Bezpośrednia redukcja grupy COOH nie była możliwa do przeprowadzenia przed wprowadzeniem borowodoru i kompleksowych wodorków do praktyki chemicznej, co miało miejsce w połowie XX w. Obecnie redukcja kwasów karboksylowych do pierwszorzędowych alkohol: nie nastręcza żadnych trudności Reduktorem najczęściej w tym celu używanym jest tetrahydroglinian litu Odczynnik ten redukuje grupę karboksylową szybko i w łagodnych warunkach. Reakcja przebiega zgodnie z równaniem:

4RC00H + 3 LiAlH₄ —- 4 H₂ + 2 LiA10₂ + (RCH₂0)₄A1Li

tetraalkoksy glinian litu