Obraz (1467)

INuIslawy iroriMyc/.iKMiiclodyi'/nc unali/y ckonoiuu /in'|

I'.ul.nu.i /.iniany jakiegoś zjawiska w czasie są budowane szeregi czasowe. I Iwzględnienie cechy rozmieszczenia przestrzennego prowadzi do tworzenia szeregów geograficznych.

Hardziej złożoną i rozwiniętą, a także doskonalszą formą porządkowania danych liczbowych są tablice statystyczne. Zawierają one liczbowy opis badanej zbiorowości według jednej cechy lub większej ich liczby.

W przypadku gdy kryterium opisu badanej zbiorowości jest jedna cecha, tablica pokrywa się z szeregiem statystycznym i jest tablicą prostą (np. struktura środków trwałych według grup rodzajowych). Bardziej użyteczną formą prezentacji danych liczbowych są tablice złożone, w których prezentuje się dane dotyczące jednej zbiorowości scharakteryzowanej według większej liczby cech (np. struktura środków trwałych według grup rodzajowych, okresu użytkowania i umorzenia) lub dane dotyczące kilku zbiorowości badanych według jednej cechy (np. struktura środków trwałych według grup rodzajowych w przedsiębiorstwach według wybranych sektorów gospodarki narodowej). Tablicę zawierającą kombinację wielu szeregów, będących wynikiem grupowania zbiorowości według kilku cech, nazywamy tablicą kombinowaną.

Oprócz części liczbowej tablice zawierają część opisową, na którą składają się: tytuł tablicy, nazwy wierszy, czyli boczek, i nazwy kolumn, czyli główka, a także źródło danych oraz ewentualne uwagi odnoszące się do przedstawianych liczb. Przy konstruowaniu tablic należy zwrócić uwagę na zwięzłość i zrozumiałość treści w główce i boczku tablicy.

Mimo że liczbowa forma prezentacji wyników analizy jest najbardziej użyteczna, to wskazany jest pewien umiar, aby nie zatracić idei analizy przez zbyt obfity materiał liczbowy i zbytnią szczegółowość obliczeń.

1.5.2. Graficzna forma prezentacji wyników analizy

Formą graficznego przedstawiania wyników analizy ekonomicznej są wykresy, będące wizualną formą rejestracji danych szczegółowych oraz narzędziem prezentacji i analizy informacji uogólnionych. W porównaniu z formą tabelaryczną wykresy są mniej precyzyjne i szczegółowe, natomiast bardziej sugestywne. Stanowią one przekształcenie danych liczbowych w celu bardziej przejrzystego zaprezentowania zjawisk gospodarczych, ułatwienia porównań i wykrycia współzależności oraz umożliwienia szybkiej orientacji w tendencjach lub strukturze zjawisk.

Przy posługiwaniu się graficzną formą przedstawiania danych istotny jest dobór właściwego rodzaju wykresu. Wykresy powinny się charakteryzować atrakcyjną formą i zwięzłym, czytelnym opisem. Występują one albo zamiast tablic, albo obok nich, dla wyraźniejszego podkreślenia charakterystycznych właściwości badanych zjawisk. Dlatego też wymagania formalne stawiane wykresom są podobne do wymagań stawianych tablicom. Wykres powinien mieć wyczerpująco sformułowany tytuł, wyszczególnione źródło danych, opis skali oraz objaśnienia użytych symboli, barw lub sposobów kreskowania, czyli tzw. legendę.

Wykresy mogą być klasyfikowane według różnych kryteriów, np. w zależności ud rodzaju prezentowanych szeregów statystycznych oraz obrazu geometrycznego, 17,yli kształtu wykresu.

Uwzględniając rodzaj prezentowanych szeregów statystycznych, wykresy moż-mi podzielić na:

I) strukturalne:

#    struktury jakościowej (niemierzalnej),

•    struktury liczebności (struktury szeregów rozdzielczych);

') dynamiczne (czasowe, rozwojowe);

ti przestrzenne (przedstawiające rozmieszczenie).

W obrębie wymienionych grup mogą wystąpić wykresy przedstawiające szeregi ./i /cgółowe lub kumulacyjne (narastające). Możliwe są również wykresy złożone, przedstawiające jednocześnie kilka rodzajów szeregów pozostających ze sobą w związku (strukturalno-dynamiczne, strukturalno-przestrzenne i przestrzeńno-dynamiczne).

Ze względu na kształt wykresy można podzielić na różne grupy, wśród których zasadnicze znaczenie mają: wykresy liniowe, wykresy słupkowe, wykresy powierzchniowe, wykresy pasmowe, wykresy przestrzenne, wykresy punktowe, wykresy kombinowane oraz kartogramy.

Wykresy liniowe mają postać linii wykreślonej w układzie współrzędnych prostokątnych. Wykresy o linii prostej, łamanej, krzywej, schodkowej lub przerywanej charakteryzują zwykle rozwój zjawisk w czasie (np. kształtowanie się przychodów ze sprzedaży, kosztów, wyniku finansowego w ciągu kilku okresów).

Wykresy słupkowe charakteryzują w zasadzie te same zjawiska, co wykresy liniowe, dają jednak obraz bardziej plastyczny. Różnią się one sposobem i kierunkiem ułożenia słupków. Typowe jest ułożenie pionowe proste. Ma tu znaczenie jedynie wysokość słupka, jego szerokość zaś nie jest istotna.

Wykresy powierzchniowe przedstawiają zjawiska za pomocą różnych płaskich figur geometrycznych, np. prostokąta, kwadratu, koła. Są one wykorzystywane przeważnie do ilustracji stanów i struktury badanych zjawisk, a więc szeregów strukturalnych dotyczących cech jakościowych i ilościowych, np. struktury własności, kosztów, kapitałów (funduszy), zatrudnienia.

Wykresy pasmowe, w których ważna jest szerokość pasma, służą najczęściej do prezentacji procesu powstawania lub podziału zbiorowości. W analizie finansowej lego typu wykresy mogą znaleźć zastosowanie np. do zobrazowania zjawiska powstawania przychodów ze sprzedaży z uwzględnieniem rodzajów przychodów lub kształtowania się kosztów z uwzględnieniem czynników wpływających na ich wysokość.

Wykresy przestrzenne są wykresami trójwymiarowymi lub rysowanymi w perspektywie. W wykresach tych przedstawiona zbiorowość odpowiada objętości bryły o kształcie regularnym bądź nieregularnym. Najczęściej stosuje się je do plastycznej prezentacji rozmiarów zjawiska.