życiowej. Empatia wymaga wrażliwości i zdolności wyjścia drugiemu człowiekowi naprzeciw.
Dla zaistnienia przeżycia empatycznego, czy też relacji em-_patycznej, konieczne jest opuszczenie granic własnego „ja” i przyjęcie roli drugiej osoby, co pozwala na czasowa identyfikację z tą osoba przy zachowaniu własnej tożsamości. ~
Wrażliwość emocjonalna pozwala na wczucie się w przeżycie emocjonalne i sytuację życiową drugiej osoby. Po zakończeniu chwilowej identyfikacji osoba nawiązująca kontakt empatyczny zamyka granicę „własnego ja” i przechodzi na poziom poznawczy, gdzie z dystansu obserwuje i dokonuje intelektualnej interpretacji informacji dotyczących świata drugiej osoby. Empatyczny proces jest zakończony wówczas, gdy osoba wchodzącą w kontakt empatyczny z drugą osoba iest zdolna przekazać jej informacje zwrotne dotyczą -ce własnv_ch__wrażeń i refleksji związanych z jei sytuacja życiowa. Przez odbiór takich komunikatów osoba może zmieniać się, uwzględniając informacje zwrotne o sobie samej. Empatia wywiera pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne obu osób wchodzących w empatyczną relację. Empatia nie jest tylko dzieleniem uczuć z drugą osoba, lecz ważne jest utrzymanie „rezonansu na tej samej długości fali” oraz umiejętność rozpoznawania, oceniania oraz nazywania emocji i myślk Motywacyjne komponenty empatii pozwalają na dostrzeganie potrzeb i zmartwień drugiej osoby, szanowanie jej życia i świadome podejmowanie zachowań pomocnych. Empatia prowadzi do udzielania pomocy innym ludziom i odnoszenia się do nich z szacunkiem. Wdzięczność osoby, której została udzielona pomoc, jest wystarczającą gratyfikacją! stanowi motywację dla dalszych zachowań pomocniczych w podobnych sytuacjach. Różnorodne istotne komponenty empatii rozwijają się równolegle.
W całościowym procesiekształtowania umiejętności empa-
1) nlektywne:
- wrażliwość emocjonalna
umiejętność współodczuwania z drugim człowiekiem jego emocji i doznań
rozwijanie umiejętności ekspresji emocjonalnej
• zdolność chwilowej identyfikacji z drugą osobą elastyczna, płynna samokontrola, pozwalająca na dostosowanie zachowania do sytuacji
2) motywacyjne:
- poszanowanie dla życia ludzkiego
• umiejętność rozpoznawania oznak cierpienia u innych ludzi, pozwalająca na zahamowanie zachowań agresywnych
- tendencja do udzielania pomocy fizycznej lub psychicznego wsparcia
- umiejętność rozpoznawania emocji poprzez percepcję bodźców emotogennych działających na inną osobę lub oznak emocji
- odpowiednie, adekwatne ocenianie emocji własnych i cudzych
- przyjmowanie roli innej osoby
- spostrzeganie świata z punktu widzenia innej osoby
- rozumienie doznań i doświadczeń drugiej osoby
- umiejętność zachowania dystansu w stosunku do zdarzeń osób i emocji
- wykorzystanie ekspresji mimicznej do wyrażania emocji
- używanie gestów do wyrażania emocji
- kontakt dotykowy
- elastyczna kontrola nad ruchami ciała
- rozwijanie umiejętności kontrolowania własnego głosu.
Celem kształcenia zdolności empatyczny eh jest wychowanie _
odpowiedzialnych, radosnych i twórczych ludzi, którzy odnoszą się z szacunkiem do innych niezależnie od ich wieku. Wysoki poziom empatii wpływa na kształtowanie się pozytywnych po-