OKa1 07

BOGDAN POKROPINSKI

MODELARZ 5/1999"

Dokończenie ze str. 34

Parowóz

®SM

rarytas w polskich zbiorach

Parowóz miał maszynę bliźniaczą, z suwakami tłoczkowymi i wyrównawczymi ciśnienia systemu Mellina, z mechanizmem parorozdzielczym systemu Heusingera i stawidtem z nawrotnicą śrubową.

Po trzyletniej eksploatacji tych trzech parowozów zamówiono w Niemczech następne: w zakładach Kruppa zbudowano w roku 1931 parowozy z numerami fabrycznymi 1196, 1197 i 1198 (na kolejach łotewskich Tk234, Tk235 i Tk236) oraz w fabryce Henschla (Tk237, Tk238 i Tk239). Następne maszyny, według dokumentacji niemieckiej, z wykorzystaniem wielu zespołów sprowadzonych w Niemczech, wykonano we własnych zakładach naprawczych taboru kolejowego: w 1933 r. w Daugavpils, oznaczone numerami fabrycznymi kotłów (10 240,10 241 i 10 242), dostarczonymi przez fabrykę wagonów Feniks w Rydze (na kolei Tk240, Tk241 i Tk242) oraz w tym samym roku w Lepaji parowozy (Tk243, Tk244 i Tk245) i w 1934 roku parowozy z numerami fabrycznymi 10 246 i 10 247 (Tk246 i Tk247). I jeszcze trzy parowozy (nr fabr. 10 248,10 249 i 10 250) zbudowane w roku 1934 w Dau-gavpils (Tk248, Tk249 i Tk250).

W parowozach od TK234 do ostatniego wprowadzono pewne zmiany: wyposażono je w zawory bezpieczeństwa syst. Ackermanna, odmulacze syst. Friedmanna, suwaki Trofimowa i trzycylindrową sprężarkę powietrza. Dalsze zmiany nastąpiły po roku 1945 podczas remontów w zakładach naprawczych: zastosowano zawory ssąco-ttoczące syst. Friedmanna, amerykańskie zawory bezpieczeństwa syst. Consolidation, odmulacz typu Everlasting, a zwykły gwizdek zastąpiono syreną wielotonową.

Po drugiej wojnie światowej trzy parowozy znalazły się w eksploatacji innych zarządów kolei. Tk234 do roku 1960 pracował na kolejach byłego NRD, a Tk235 i Tk242 trafiły do Polski. Na PKP otrzymały one oznacze

nia Oka1-1 (Tk235) i 0ka1-2 (Tk242). Parowóz Oka1-2 pracował do potowy lat 60. na 4 kilometrowej linii ze stacji osobowej Kutno do parowozowni Kutno Azory. Druga maszyna (Oka1-1) obsługiwała linię od stacji Łazy do Cementowni Wysoka. Wycofana ze służby w roku 1968 została przekazana do Muzeum Kolejnictwa w Warszawie i odstawiona do skansenu w Tarnowskich Górach, skąd do muzeum została sprowadzona w roku 1973.

Model tej maszyny byłby ozdobą każdej wystawy. Modelarzom zabierającym się do budowy przyda się kilka uwag o malowaniu.

Cały parowóz byt czarny z białymi obwódkami na obręczach kół, ramkach okien i reflektorów: białe były również napisy na tabliczkach i godło. Na czerwono były malowane ostoja, koła, czo-

townice, mechanizm parorozdzielczy, obręcze na walczaku kotła, barierki i uchwyty.