Rys. 7.31. Rodzaje siłowników hydraulicznych: a) nurnikowy; b), c) tłokowy; d) łopatkowy 1 — kadłub; 2 — nurnik; 3 — tłok jednotłoczyskowy; 4 — tłok dwutłoczyskowy; 5 — łopatka; 6 — trzon sterowy
Na rys. 7.31d przedstawiono siłownik dwułopatkowy. Jednakże spotyka się jeszcze siłowniki zarówno jedno, jak i trójłopatkowe.
Jak uprzednio wspomniano, obecnie najszerzej stosowane są elektrohydrauliczne maszyny sterowe; istnieje jednakże wiele innych rozwiązań konstrukcyjnych.
Na rys. 7.32-^7.40 przedstawiono przegląd hydraulicznych maszyn sterowych spotykanych obecnie w budownictwie okrętowym. Są one pokazane bez uwzględnienia stosowanych pomp i urządzeń regulacyjnych, a przedstawiono tylko siłowniki robocze oraz układy przenoszenia ruchu siłownika na trzon sterowy.
Najstarszymi są maszyny sterowe typu nurnikowego z jarzmem, czyli typu Rapsona (rys. 7.32). Na rysunku 7.32a pokazano dwunumikową maszynę sterową niewielkiej mocy. W rozwiązaniu takim nurniki 2, pracujące w obu cylindrach, tworzą oddzielne elementy, a łączy je jarzmo, jak przedstawiono na rys. 7.32 (pozycja 6). Stąd maszynę przedstawioną na rys. 7.32n określa się mianem maszyny dwunumikowej, choć może słuszniej byłoby określić ją nazwą maszyny sterowej z jedną parą nurników, ponieważ nurniki zawsze pracują parami.
Na rys. 7.32b pokazano maszynę sterową jarzmową czteronumikową (z dwoma parami nurników) stosowaną przy większych wartościach momentów.
292