P1010098 (4)

b) Eksperyment typu klinicznego, polegający na obserwowaniu placówki, grupy społecznej itp., w których wypróbowu-je się wprowadzenie jakiejś celowej zmiany.

(Tech n i k a badawcza eksperymentowania jest złożona. Na pierwsze miejsctHwysuwa się badanie przez zestawienie (technika grup równoważnych), polegające na porównaniu dwóch grup społecznych jak najbardziej do siebie podobnych (tzw. bracia społeczni), a różniących się tylko cechą, którą chcemy zbadać. Dwie grupy (kontrolna i eksperymentalna) winny składać się z takiej samej liczby członków, tej samej płci, wieku, sytuacji społecznej etc. Sposoby doboru takich grup są różne precyzują je podręczniki. Tu należy tylko podkreślić, że technika badań przez zestawienie może bvć stosowana w obydwu podanych wyżej rodzajach eksperymentowania. Następnie technika r o-t j h operująca dwiema grupami o luźniejszym—stopniu po-dobieństwa (dwie klasy IV, dwie grupy internatowe itd.); polega na kolejnym wprowadzeniu czynnika eksperymentalnego do grupy I i do grupy II¹⁷. Dalej wymienić należy nie stosowaną dotąd w Polsce;— o ile wiem *7- technikę badania regresy-j-nego (które F. S. Chapin nazywa experiment ex post facto); rzecz polega na opisie, wraz z pomiarami, aktualnego zjawiska, grupy, instytucji oraz na odtworzeniu, możliwie dokładnym (na podstawie dokumentów) historii tego zjawiska, grupy, instytucji, z wyodrębnieniem wszystkich czynników, które mogły mieć wpływ na ich rozwój, z zastosowaniem tam, gdzie to możliwe, kontroli statystycznej; sytuacja aktualna jest tu traktowana jako skutek działania pewnych czynników i zadanie polega na znalezieniu przyczyn zaszłych zmian¹⁸. Wreszcie wspomnieć należy technikę często praktykowaną przez H. Radlińską za pośrednictwem jej uczniów, nazywaną badaniem zjawisk w ich przebiegu, czyli badaniem danego zjawiska, placówki, grupy społecznej w dwóch etapach, rozdzielonych pewnym czasem. Postępowanie takie uwypukla zachodzące zmiany i wskazuje kierunek tych zmian oraz obiektywizuje obserwację i opis.

¹⁷ W. Zaczyński, Rozwój metody eksperymentalnej i jej zastoso-

T1T-