P1010137 (7)

96

§

l> I

II

o o

rl

I e-|f ś J ^S1

O -c 00 > u ra J= to

E-? 2 o,

00

.2

1

'Sb

.pil J

4? i I

4r« S

.w* O -~3

I fi¹

0    fi

M C

rs

« 2> £> •a ^ vo

llf

13 < |

1    S |

U 05

5 §

— fi

*9

s I*

o ^ IB <3

N U

*8

II 8 I

gl

^w 52

1    *

2    u U ‘O

’R O

° = 'a

3? "O

_ o

O. C £

C -&■ o 5 'O *T3 <*5 O O

il a i ■i 1

'R ^

1 ^r

tl

ed o

S 3 _ 00 s .a*

w 2 u S ~

s; f

•S a 8

1 ° «§ B

a e

8 1

i i

Ł *

2 £ o § o. ?

Udział różnych terpenów w olejkach eterycznych jest uzależniony genetycznie i z tego powodu jest przydatny w określaniu odmian i ras danego gatunku (Hermann 1981, Burschel i Huss 1987).

Do Europy została sprowadzona przez szkockiego leśnika Douglasa w 1827 roku. W Polsce w uprawie parkowej znana jest od 1833 roku (Seneta 1981), zaś do upraw leśnych wprowadzona została około 1880 roku w południowe) (np. Zawoja i Ujsoły) i zachodniej części kraju przez austriackich (Fabijanowski i in. 1980) i niemieckich leśników.

Spośród trzech odmian jedlicy wyróżnionych przez Schencka (1939) (var. viridis, var. glauca, var. caesia) znaczenie gospodarcze ma u nas odmiana zielona var. viridis. (jedlica zielona). Badania Hermanna (1981) oparte o analizę zawartości różnych terpenów w olejkach eterycznych pozwoliły na wyróżnienie czterech form podstawowych i dwu form przejściowych jedlicy (tab. 18, ryc. 20).

2. Wymagania siedliskowe

Klimat

Wymagania klimatyczne jedlicy odmiany zielonej zbliżone są do jodły pospolitej; najlepiej bowiem rośnie w klimacie morskim — ciepłym i o dużej wilgotności powietrza — ale także w warunkach łagodnego klimatu kontynentalnego (Kostler 1956). Dlatego w Polsce w warunkach klimatu przejściowego o pewnych cechach kontynentalizmu wzrasta dobrze.

Światło

Dobrze znosi ocienienie, ustępuje jednak pod tym względem świerkowi. W późniejszym okresie wzrostu wymaga dobrego oświetlenia, znosząc tylko ocienienie boczne. Maciejowski (1951) stawiają pod tym względem między świerkiem a sosną. Naturalne odnowienie wymaga lekkiego ocienienia w pierwszych latach życia, jednak najlepszy wzrost osiąga w pełnym świetle. Ta cecha powinna być brana pod uwagę przy uprawie jedlicy w Polsce.

Temperatura

Jedlica zielona (var. viridis) związana jest z klimatem dość łagodnym i wilgotnym. Średnie roczne temperatury wahają się od około 7° do 13°C, a ekstremalne od -33° do +43°C (Bellon i in. 1977).

Wilgotność

Wymaga dużej wilgotności powietrza, gleb świeżych, unika natomiast mokrych. W jej ojczyźnie opady roczne osiągają od 960 do 3000 mm. W Polsce zadowala się umiarkowanymi opadami (Bellon i in. 1977).

Gleba

Jedlicy odpowiadają gleby świeże, żyzne, przepuszczalne, umiarkowanie kwaśne, próchnicze, piaszczysto-gliniaste lub gliniasto-piaszczyste. Gleby mokre, ciężkie gliniaste i ubogie piaszczyste nie są dla niej odpowiednie. Pod względem