P1030033 (2)

Jeremy Rifkin

spodarki stosującej najnowsze technologie. Z tego powodu dyrekcje i inwestorzy musieli coraz bardziej dzielić się swoją władzą z twórcami własności intelektualnej, z ludźmi, których wiedza i pomysłowość stymulują społeczeństwo doby informatycznej. Nic więc dziwnego, że w niektórych gałęziach przemysłu prawa własności intelektualnej są ważniejsze niż środki finansowe. Monopol na wiedzę i pomysły zapewnia przewagę nad konkurentami i sukces rynkowy. Sfinansowanie tego sukcesu jest już sprawą drugorzędną.

W zautomatyzowanym świecie końca XX w. wyłania się nowa elita ekspertów o specjalnych kwalifikacjach, które wynoszą ich na piedestał globalnej gospodarki. Szybko stają się nową arystokracją. Ich fortuny pęcznieją, zaś położenie coraz liczniejszych pracowników

0    niższych kwalifikacjach pogarsza się, powodując w każdym państwie rozwiniętym niebezpieczny podział na tych, którzy mają

1    tych, którzy nie mają. Zmiany w społecznej geografii takich miast jak Nowy Jork, Berlin, Londyn i Paryż, sygnalizują zmiany w podziale klasowym społeczeństw. Historycy i socjologowie, Bennett Harrison i Barry Bluestone tak opisują społeczną dynamikę obecnych przemian: „Górna warstwa rynku pracy obejmuje menedżerów, prawników, księgowych, bankowców, konsultantów i innych wykwalifikowanych ludzi, których codzienne obowiązki zawodowe stanowią samo sedno sterowania i koordynowania globalną korporacją i jej typowymi usługami. Na dole rynku zatrudnienia znajduje się inna grupa mieszkańców miast, którzy nie mieli tyle szczęścia i teraz obsługują pracowników z górnej warstwy. Są to ci, którzy podają do stołu, gotują, sprzedają we wszelkiego rodzaju sklepach, zmieniają poście] i ręczniki w dziesiątkach nowych hoteli, strzegą, pilnują dzieci, wykonują najgorzej płatne zajęcia w szpitalach, klinikach, szkołach i urzędach⁴⁵.

Peter Drucker ostrzega swoich kolegów biznesmenów, że decydujące wyzwanie społeczne, jakie musi podjąć teraz społeczeństwo informatyczne, polega na uniknięciu nowego klasowego konfliktu między dwiema dominującymi grupami w społeczeństwie postka-pitalistycznym: pracownikami o wysokich kwalifikacjach oraz zatrudnionymi w usługach⁴⁶. Niepokój Druckera może się jeszcze powiększyć w następnych latach w miarę zastępowania maszynami

⁴⁵    Harrison, Bluestone, dz. aft. s. 69-70.

⁴⁶    Cyt. wg Into the Dark s. 27.

fllp -________________________________

_jsZych pracowników w sektorze usług, co zdegraduje ich do roli Miejskiej klasy niższej.

Choć wielu specjalistów tworzących nową elitę pracuje w wielkich jjstach, to nie przywiązują się oni zbytnio do swego miejsca libytu- To, gdzie pracują, jest o wiele mniej ważne od globalnej iid do której należą. W tym sensie są nowymi kosmopolitami, pełnieniem nomadów ery technologicznej, którzy mają więcej wspól-Ljo z pozostałymi członkami elity niż z obywatelami kraju, ( którym akurat prowadzą interesy. Ich doświadczenie i usługi .przedaje się na całym świecie. W Stanach Zjednoczonych ta nowa Jupa międzynarodowych specjalistów będzie w roku 2020 zarabiać |m 60% łącznego dochodu i prawdopodobnie będzie unikać obywatelskiej odpowiedzialności nie mając ochoty dzielić się swymi urobkami i dochodami z resztą kraju. Sekretarz departamentu pracy Robert Reich uważa za możliwe, że eksperci sztucznej inteligenci wycofają się do jeszcze bardziej odizolowanych enklaw, w których raczej połączą swe zasoby, niżby mieli podzielić się nimi z innymi lub zainwestować dla zwiększenia produktywności innych. Opodatkowana będzie coraz mniejsza część ich dochodów, a więc do redystrybucji lub inwestycji dla dobra publicznego będzie trafiać coraz mniej pieniędzy [...] Wyróżniając się na tle reszty ludnośd przez swe międzynarodowe koneksje, elitarne szkoły, luksusowy styl życia, świetną opiekę lekarską, licznych ochroniarzy, eksperd dokonają secesji ze Stanów Zjednoczonych. Obszary i enklawy miejskie, w których mieszkają oraz strefy biznesu, w których pracują, w niczym nie będą

przypominać reszty Ameryki

Ta druga Ameryka

Na przełomie stuleci wyłaniają się dwie różne Ameryki. Nowa rewolucja technologiczna prawdopodobnie zaostrzy rosnące napięcia między bogatymi a biednymi i pogłębi podział społeczeństwa na dwa nie pasujące do siebie i coraz bardziej wrogie obozy. Oznaki społecznej dezintegracji widać wszędzie. Nawet luminarze partii konserwatywnej zaczynają nadstawiać ucha. Publicysta Kevin Phillips niepokoi się powstaniem podwójnej gospodarki i opisuje przykłady stanów takich, jak Pensylwania i Północna Karolina, w których

⁴⁷ Reich, dz. cyt. s. 302-303.

227