P1030087 (3)

Jeremy Rifkin

można w ten sposób, że zarabia się mniej, tzn. osłabione są bodźce do pracy, oszczędności i inwestycji¹.

Zwolennicy podatku VAT żarliwie wierzą, że ludzi trzeba opodatkować w zależności od tego, co biorą z zasobów społecznych, a nie co do nich dodają.²*’ Opodatkowanie wydatków zamiast zarobków oznacza zaprzestanie karania za pracę oraz nałożenie ograniczeń na nadmierną konsumpcję.

Wprowadzenie podatku VAT w celu sfinansowania programu gwarantowanego dochodu jest bardziej korzystne w porównaniu z podatkiem dochodowym, przede wszystkim dla samej gospodarki, Kongresowe biuro budżetu twierdzi, że VAT będzie miał dodatni wpływ na rozwój gospodarczy i że produkcja krajowa zwiększy się prawie o 1%, jeśli użyć go zamiast podatku dochodowego³.

Główną wadą podatku VAT jest jego charakter regresywny. Nieproporcjonalnie obciąża grupy o niższych dochodach, zwłaszcza jeśli jest nałożony również na podstawowe wydatki, takie jak żywność, ubranie, mieszkanie i opieka medyczna. VAT nakłada również większy ciężar na małe firmy, które nie są w stanie absorbować kosztów i przekazywać ich dalej. Wiele krajów zmniejszyło, a nawet wyeliminowało regresywny charakter podatku VAT, zwalniając od niego podstawowe potrzeby oraz małe firmy.

Uchwalając podatek VAT w wysokości 5—7% na wszystkie dobra i usługi oprócz podstawowych, rząd federalny mógłby uzyskać rocznie miliardy dolarów dodatkowych przychodów - więcej niż wynoszą potrzeby sfinansowania projektu płacy socjalnej i usług komunalnych świadczonych przez osoby chętne do pracy w trzecim sektorze.

Inny wariant to obłożenie podatkiem VAT nowych dóbr i usług wykreowanych przez rewolucję technologiczną, np. wszystkich związanych z komputerami, informatyką i telekomunikacją. Sprzedaż w tym sektorze przemysłu rosła w tempie 8% rocznie przez 10 lat, przekraczając 602 miliardy dolarów w roku 1993. Rosnący trend utrzyma się przez następne lata, bo cała gospodarka ciąży w kierunku nowoczesnych technologii⁴. Podatek VAT od produktów i usług

Koniec pracy typowych dla trzeciej rewolucji przemysłowej przeznaczony na sfinansowanie przejścia najbiedniejszych Amerykanów do pracy w trzecim sektorze, można uzasadnić i powinno się zbadać. Aby uniknąć regresywnego charakteru tego podatku wszystkie organizacje non-profit, w tym szkoły i instytucje charytatywne powinny być od mego zwolnione.

Podatek VAT można też wprowadzić do rozrywki i rekreacji, które należą do najszybciej rozwijających się sektorów gospodarki.

W roku 1991 wydatki w tych dziedzinach skoczyły o 13%, czyli 2 razy więcej tuż przeciętna stopa wzrostu. W roku 1993 Amerykanie wydali ponad 340 miliardów dolarów na różne rodzaje przyjemności, od wypożyczania kaset wideo po wycieczki do parków rozrywki oraz kasyna. Duża część rosnących wydatków na rozrywkę i rekreację odzwierciedla zwyczaje nowej klasy bogatych mieszkańców USA. Rozkład wydatków na rozrywkę jest rewelacyjny. Ponad 58 miliardów dolarów wydano na magnetowidy, taśmy wideo, telefony komórkowe i inne nowoczesne wyposażenie komunikacyjne. Na komputery do użytku domowego wydano 8 miliardów dolarów. Najbogatsi Amerykanie wydali 7 miliardów dolarów na łodzie i samoloty. Na rozrywkę w wesołych miasteczkach i tym podobne zabawy wydano 14 miliardów dolarów. Zabawki i sprzęt sportowy kosztowały 65 miliardów dolarów, natomiast na kino i wypożyczanie kaset wideo wydano 13 miliardów. Rozrywka na żywo kosztowała ponad 6 miliardów dolarów, zaś hazard ponad 28 miliardów³⁵.

Po rozbudowie infostrad oczekiwany jest dalszy wzrost wydatków na rozrywkę. W porównaniu z najbogatszymi grupami ludności odsetek dochodów wydawanych na rozrywkę i rekreację wśród ludzi żyjących z własnej pracy oraz ludzi biednych, jest dużo niższy. Niewielu z nich stać na komputer, telefon komórkowy i kosztowne wycieczki do parków rozrywki, miejscowości wypoczynkowych i kasyn.

W erze informatycznej udział rozrywki i rekreacji w gospodarce będzie coraz większy. Nałożenie podatku VAT na konsumpcję w tej dziedzinie wydaje się sprawiedliwym sposobem transferu małej części zysków realizowanych przez gospodarkę nowoczesnych technologii - producentów i beneficjantów rewolucji technologicznej

The Entertainment Economy, „Business Week" 14.03.1994 s. 60.

335

35

1

New Kind of Tax.

2

³³ Tamże.

3

   VATnum Cometh.

4

   Information Technology Industry Data Book 1960-2004, Washington, D.C.: Com-puters and Business Equipment Manufacturers Assodation, CBEMA, 1993 s. 4.