Obraz9 (38)

Znaczenie utrwalonych (zapisanych) ocen dla praktyki:

-    ogólnie:

•    ograniczone możliwości człowieka co do zapamiętywania, czyli zachody.] wania we własnej pamięci,

-    szczegółowo (szczególnie):

•    duża liczba pacjentów, rodzin itd. objętych opieką przez jedną pielęgniar. kę (ogromna liczba informacji, faktów towarzyszących każdemu z nich), i

•    dynamika zmian w stanie podmiotu opieki (tym samym w ocenie),

•    przenoszenie pacjenta z oddziału na oddział,

•    przechodzenie pacjenta z jednego systemu opieki do drugiego.

Pielęgnowanie wymaga wielokrotnego odwoływania się do ocen stanu, jak rów. nież porównywania ich (np. oceny stanu sformułowanej w momencie wejścia w system opieki zdrowotnej z założoną i uzyskaną w wyniku podjęcia określonych działań).

Poza tym racjonalne wykorzystywanie ocen leży u podstaw:

•    zindywidualizowanego pielęgnowania oraz

•    ciągłości opieki pielęgniarskiej.

Znaczenie utrwalonych (zapisanych) ocen:

•    stanowią dowód,

•    uzasadnienie,

•    potwierdzenie tego, co miało miejsce.

Bowiem zapisany (w dokumentacji pacjenta) stan (lub stany) podmiotu opieki został „zmaterializowany” w postaci konkretnego zapisu i od tego momentu jest tym, na co można powołać się w praktyce i rozważaniach teoretycznych.

Oceny stanów (w zależności od ustalonego celu) mogą być poddawane badaniom ilościowym i(lub) jakościowym.

Wyniki tych badań mogą przyczyniać się do rozwoju praktyki i nauki o pielęgniarstwie.

2.8.4

Konsekwencje oceniania i kategoryzowania w pielęgnowaniu

Ocenianie to planowe i systematyczne szacowanie stanu pacjenta. Może dotyczyć stanu:

-    rozpoznanego (I etap procesu pielęgnowania); tzw. stan wyjściowy,

-    założonego (w celach procesu pielęgnowania; IT etap),

-    uzyskanego (IV etap).

Kategoryzowanie to dzielenie i przyporządkowywanie do określonych kategorii z jednoczesnym osądzaniem, czyli wydawaniem sądu o jednostkach kategoryzowanych (np. bogaci, biedni), rzeczach (trwałe, nietrwałe), roślinach (np. jednoroczne-wieloletnie) itp. Nietrudno zorientować się, że tym, co poprzedza każde kategoryzowanie, jest procedura oceniania i konsekwentnie — formułowania ocen.

Zapamiętaj:

Należy zgodzić się, że pierwszą kategoryzację istotną dla pielęgniarstwa, w tym pielęgnowania, wprowadziła D. Orem, mówiąc o niej bezpośrednio w wypracowanej przez siebie teorii samoopieki i deficytu samoopieki. Nie oznacza to jednak, że nikt przed nią tego nie czynił. I tak np. możemy domyślać się, że:

•    F. Nightingale założyła istnienie dwóch kategorii pacjentów:

-    tych, co radzą sobie ze środowiskiem otaczającym, w którym żyją. pracują i odpoczywają oraz

-    tych, którzy nic osiągają tego stanu i dlatego, według oceny pielęgniarskiej, są chorzy.

Podobnie zakodowane prawdy znajdujemy w teorii:

•    V. Henderson, przy której tworzeniu, na pewno myślała o:

-    pacjentach, którzy z powodzeniem zaspokajają swoje potrzeby biopsy-chospołeczne oraz

-    pacjentach, którzy nie radzą sobie z tym i dlatego z pozycji pielęgniarki uznawani są za ludzi chorych.

Przykłady można mnożyć, powołując się na prace kolejnych teoretyków, takich jak np. C. Roy i B. Neuman. Pierwsza mówiła o dwóch kategoriach pacjentów:

-    tych, którzy radzą sobie z adaptacją do warunków zmienionych przez chorobę i

-    tych znajdujących się po przeciwległej stronic.

B. Neuman mówiła o pacjentach:

-    radzących sobie ze stresem (pochodzenia zewnętrznego i wewnętrznego) i

-    nieradzących sobie z nim (patrz podrozdz. li).

D. Orem wszystkich pacjentów, z jakimi pielęgniarka może mieć do czynienia, podzieliła na trzy grupy, inaczej — kategorie, przy czym za kryterium podziału przyjęła możliwości samoopickuńcze prezentowane przez podmiot opieki. W ten sposób wyróżniła pacjentów, którzy:

•    mają spory zakres własnych możliwości, a pielęgniarka potrzebna jest im do pokierowania, wyjaśnienia, zaproponowania, ukierunkowania itp.,

•    mogą tyko po części podjąć działania na rzecz własnego zdrowia, co oznacza, że wymagają pomocy, którą Orem określiła jako częściowo kompensacyjną, czyli wyrównującą to, z czym podmiot opieki sobie nie radzi,

•    nie mogą podjąć żadnych działań na rzecz własnego zdrowia, dlatego wymagają opieki, która w pełni zrekompensuje ich własne braki i niedomagania — opieka kompensacyjna, określana także jako pełna przyłóżkowa (patrz podrozdz. 1.6).

Dodatkowe wyjaśnienia. Ten prosty podział bez problemów przekłada się na praktykę, przy czym nic zawsze pamięta się o tym, że jest to kategoryzacja, której autorką była D. Orem.

Uwaga. W rodzimym pielęgniarstwie/piclęgnowaniu stosunkowo często sięga się do kategoryzacji, które ułatwiają dość precyzyjne określenie (ocenę):

- zapotrzebowania pacjentów na opiekę pielęgniarską (przy uwzględnieniu kilku lub kilkunastu wyznaczników opieki, których wartościowanie pozwala wyodrębnić i nazwać kategorie: np. minimalna opieka pielęgniarska — kategoria 1, umiarkowana — II. wzmożona —111, intensywna—IV),

131