ralną sytuacją, pozwalającą na zdobywanie wiadomości, umiejętności oraz rozwijanie pozytywnego stosunku emocjonalnego (Likszo 1991).
Zdobywanie wiedzy ona uczni6w.w.trakc<onaturalnogo.kontakiujuitacza- y jocą rzeczywistością jest szczególnie istutne ze względu na konftyętno-nhrngftwy , efaąrakiftr myślenia dzieci upośledzonych. Podczas wycieczek należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłową obserwację. Zgodnie z założeniami metody ośrodków pracy **jp‘wi“ będzie to obsctwucjadowoljia n następnie kicro.yyunn. Podczas obserwacji dowolnej dzieci zaspokajają swoją ciekawość i pytają o wszystko. Kiedy nauczyciel odpowie już na pytania, należy przejść do obserwacji kierowanej, podc/as której wyodrębniane jest zjawisko oraz dokonywany jest jego opis.
W praktyce szkolnej organizuje się tsycicezkLiPŻacga-typu; ,
nvm. w celu obserwacji jednego wybranego obiektu lub zjawiska, np. kwitnienie roślin, ślady dżdżownic po deszczu.
• Wycieczki dalsze, kilkugodzinne (1-3 godz.) obejmują szerszy zakres tematyczny, w którym występuje obserwacja kilku obiektów i wielu zjawisk, np. szkodniki sadu. mrowisko, praca ludzi na budowie, w gospodarstwie hodowlanym. Uczniowie zdobywają wiedzę nie tylko na podstawie obserwacji, lecz wykonują takie pomiary, np. mierzenie odległości krokami i szacowanie „na oko**, mierzenie temperatury powietrza: na otwartej przestrzeni i w lesie, w wodzie i nad wodą, w wodzie bieżącej i stojącej.
i e*Mwmnf którycb głównym triera jpfrt wprowadzenie nf-7nióigwnaturalnegpdquT^Q^Dolcczno-Dizvrodnic7C jako integralną całość.
nic kierować pfaęfw»<j»mi i badaniami uczniów
(jedne spostrzeżenia uwypuklać, inne, mniej istotne, pomijać i przesuwać na plan dalszy). Uczymy w ten sposób obserwować rzeczywistość w sposób selektywny. Tego typu wycieczki są najtrudniejsze pod względem organizacyjnym, gdyż wymagają zapewnienia dzieciom wyżywienia, odpoczynku, opieki ze strony osób dorosłych, nieraz korzystania ze środków lokomocji (Lelonck, Wróbel 1990).
Wysuw** .wymaga starannego przygotowano, ze strony nauczyciela i i uczniów. Przygotowanie jej może zatem obejmować następujące działania:
a. Wybór odpowiedniego miejsca wycieczki, gdzie realizowana będą lane celę programowe.
b- Ustalenie terminu i czasu trwania wycieczki (godzina wyjścia i powrotu).
c Ustalenie pnęBppi gyckęgki
d. W wypadku wycieczek dłuższych zapewnienie opieki osób dorosłych ■ środków transportu, przygotowanie polisy PZU.
e. Dokładne pgzjunłę. przez nauczyciela miejsca wycieczki, dokonanie wyboru zjawisk, przedmiotów, obiektów do obserwacji.
f. Określenie celów i zadań możliwych dozrealuowania w czasie wycieczki,
metod i form pracy nauczyciela i uczniów, nic/bętfffy&l środków dydaktycznych; ej Przyborów i narzędzi. 10-447 Ois»iyr *■
g. Uzupełnienie własnejwiedzy na lemat zwicdzan>tb:.oł»ickij»w. • *
h. Przygotowanie obiektu. W przypadku wycieczki o tematyce społecznej, np. do zakładu produkcyjnego, punktu usługowego, pracowni artysty, należy ustalić osobę, która przeprowadzi rozmowę zdziećmi. oraz określić zakres tej rozmowy.
i. ttayggiswjuiis iiwniaw:
- wtnńlnr tnrrrwnuinir retów i zadań. które beda realizowane.
wiadomości,
- sporządzenie planu zamierzonych obserwacji, określenie sposobu gromadzenia danych.
- ustalenie wykazu niezbędnych pompcy naukowych, przyborów i narzędzi potrzebnych do realizacji zadań.
- w zależności od potrzeb podział na struny, przydział zadań, np. opieka nad apteczką, pomocami naukowymi.
- przypomnienie regulaminu wycieczki ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa,
- w dniu poprzedzającym wycieczkę tuzypoo&nięois jej .celów, usiaicnic czasu i pijejsca zbiórki, nmówimir sposobu ubrania, wyżywienia, wyposażenia w niezbędne Przybory.
- wptowadzcnie~w problematykę i cele wycieczki.
- ustalenie zakresu pomocy, m. in. dyskretne wskazanie uczniów trudnych i sposobów opieki nad nimi (Lelonck. Wróbel 1990. s. 375).
Reasumując, na tym etapie można wyodrębnić następujące czynności oraz umiejętności:
— ■>1.1. Zetknięcie się dzieci z poznawanym zjawiskiem w jego naturalnym środowisku (lub środowisku zastępczym).
" ~1.2. Samodzielne zbieranie wiedzy o nowym zjawisku (rzeczy). OTiscTwacjaJocmwanał
— 2.1. Skierowanie uwagi dzieci na istotne, często pominięte przez nic fragmenty i szczegóły.
— 2*2. Uzupełnienie wiadomości zgromadzonych podczas obserwacji (Pańczyk 1989, s. 20).
Kolejny etap w metodzie ośrodków pracy to: pracowanie przeróbka
i. Pańczyk (1989) proponuje uwzględnienie na
tym etapie następujących czynności:
-'Weryfikacja wiadomości zebranych w czasie obserwacji; —^Uzupełnienie wiadomości zebranych w czasie obserwacji:
- Uporządkowanie wiadomości zebranych w czasie obserwacji;