P1080170 resize

czo i jamy nr 1/68 (rye. 1.7,3) i z warstwy XX w wykopią 1/74 (ryc. , 2.27,6).

Naczynia baniaste występują w kulturze łużyckiej w tych samych rą- < mach csasowych co wyżej omówione formy Jajowato.

3. Naczynia warowała

Na omawianym stanowisku wystąpiły dwie odmiany: a) naczynia wa-sowate s baniastymi brzuścami przechodzącymi w mniej lub bardziej wy* ] odrębni one stożkowate partie przybrzeżne, odchylone niekiedy przy samych wylewach na zewnątrz." b) naczynia o formie dwustożkowatcj.

Naczynia odmiany „a" występowały stosunkowo często. W wykopie 1 67 znaleziono 26 fragmentów, które wydobyto z warstwy XX (rye. 1.4,3), z Jamy 1 (ryc. 1.7,4), 2 i 3.68 (ryc. 1.7,6), oraz ze slota wtórnego — czyli z warstwy wczesnośredniowiecznej. W wykopie 1/73 2 ułamki znaleziono w jamie nr 2 a w wykopie 2. 73 jeden okaz w warstwie XX (ryc. 1.12,2). Omawiane naczynia posiadały licznych reprezentantów w wy- > kopie 1 74 w warstwach XXa (ryc. 1.17.2) i XX (ryc. 1.25,3), oraz w Jamie 2/74 (ryc. 1.23, 5). Poza tym interesująca nas forma naczyń wystąpiła również w innych wykopach w obrąbie Wzgórza Zamkowego.

Zaledwie jeden ułamek z warstwy XXa nosił ślady zdobienia pasmem cienkich, poziomych żłobków.

Wnioskując na podstawie średnic wylewów można przypuszczać, że wielkości naczyń wazowatych były zróżnicowane. Sporadycznie występowały naczynia o średnicach wylewów 13—15 cm, podobnie zresztą Jak na-h czynią o średnicach 26    30 cm. Najwięcej było naczyń o średnicach wy

lewów 17—20 cm.

Warto też zwrócić uwagę na niektóre inne cechy naczyń wazowatych (tablica ar J.3). Stosunkowo duży procent, bo 18,2. stanowią naczynia o celowo czernionych powierzchniach, uważanych za typową cechę ceramiki okresu halsztackiego.* Mniej naczyń czernionych znajduje się w warstwie XXn. więcej w XX. Naczynia o barwie ceglastej lub brązowej tworzą 11.6% a różnobarwne aż 61,6%. Przeważały przełomy jednobarwne — 66.1% na dwu- — 27.6% i trójbarwnymi — 10,1%, (pozostałe 7,3% to przełomy nieokreślone).

■ Zdajemy lobS sprawę. te w niektórych przypadkach, zwłaszcza Jeśli dysponowaliśmy zbyt małym fi ■tmcnlcm. można dyskutować czy nie mamy do czynienia np s naczyniem amtocowalym lub beczułkowatym w rozumieniu J. Kostrzowskiego.

“ W wykopie w skarpie północnej w warstwie wczesnośredniowiecznej <Ł Cnotliwy. R. Rosoaz A. Kosmowski, op. dt.. tabL lVd) oraz w wykopach w piwnicy akr U dla południowego (Ł Cnotliwy. T. Nawrolski. R. Rokosz. op. cit.. ryc. 14.1.7 6-64.4*.

■ J. Kostrzewski. Kultura łużycka no Pomorzu, op. cłt. s. 171.

Naczynia formowano z taśm. zlepiania których zaobserwowaliśmy u 18,2% ułamków. Budowano je w 44.9% z gliny z domieszką o granulacji 0,05—0,1 cm, a w 47,8% z domieszką 0,1—0,3 cm, sporadycznie tylko z domieszką piasku do 0,05 cm. Domieszką 0,05—0,1 cm stosowano częściej do naczyń z warstwy XXa (54,2%), a 0,1—0,3 cm w warstwie XX (57,5%).

Jeśli chodzi o grubości ścianek, to u naczyń wazowatych odmiany „a" przeważają mieszczące się w przedziale 0.6—0.9 cm — 71%, przy dużym udziale grubości do 0,6 cm — 23,2% i minimalnym 0,9—1,5 cm — 5,8%.

Naczynia o partiach brzegowych ukształtowanych podobnie do omawianych naczyń wazowatych występują często na Pomorzu Zachodnim na stanowiskach z najmłodszego okresu epoki brązu i z okresu halsztackiego, stąd też nie mogą służyć za precyzyjniejsze wyznaczniki chronologiczne * Wywodzą się z waz dwustożkowatych IV okresu epoki brązu.³⁷

W warstwie XXa w wykopie 1/74 znaleziono kilkadziesiąt skorup, które po sklejeniu umożliwiły pełną rekonstrukcją naczynia wazowaiego odmiany „b". Jego górna część aż do załomu brzuśca jest wygładzona, dolna zaś schropowacona (ryc. 1.19,2). Było to duże naczynie szeroko-otworowe nawiązujące do form z IV i V okresu epoki brązu.*

4. Naczynia beczułkotoare

Tworzą niezbyt liczną grupą charakteryzującą się poza ogólnym bą-czulkowatym kształtem brzegami nachylonymi do wnętrza i spłaszczonymi lub zaokrąglonymi wylewami. Niektóre z nich, najprawdopodobniej okazy największe, były zaopatrzone w ucha. Zaledwie 5 okazów z jamy 3/88 posiadało wygładzoną powierzchnię, pozostałe 58 miało powierzchnię schropowaconą lub obmazywaną. Te ostatnie znaleziono w wykopie 1 67 w warstwie XX — 6 szt, w wykopie 1/73 w jamie 1/73 — I szt ł w warstwie XX — 5 szt (ryc. 1,9,4 i 9), pozostałe w wykopie 1/74 (tablica nr 1.3).

** Znamy Jc z cmontarzyska z miodnej epoki brązu w Szczecinie (A. Slufaenrauch, Dos Urncngrtberfełd ouf dem UaupłfrledhoJ zu Stettln, „MonatabUUter" 1014, nr 1/8, tabl. II—III), w skarbie halsztackim z GrOnz, NRD (S. Wesołowski. Halsztacki skarb w Gram, pou>. Pasnealk, NRD), „Materiały Zachodnio-Pomorskie", t IV. 1958, a. 118. tabl. VII. na osadach weiesnolclaznycta z Wolina (4. Wojtasik, Potoitałolrt osady łużyckiej no wzoórzu „Młynówka* to Wolinie, ..Materiały Zachodnio-Pomorskie", t. IV. 19.78, s. 84. tabl. 111,8 1 VII. 1. oraz Ł Cnotliwy. Wyniki archeologicznych bada* ratunkowych no Wspómi Wisielców w Wolinie w 1959 r., op. cli. ryc 0 I Inne), na grodzisku w Lubinie na Wyspie Wolin (A. Ha ml In*. Dotychczasowe wyniki badali na Stanowisku ludności kultury łużyckiej w Lubinie, pow. Wolin; ..Materiały Zachodniopomorskie". t X. 1964, s. 22, lubi, 1.5) oraz na osadzie z młodszej epoki brązu w Szcze-clnku (B, Cnotliwy. R. Rogoic Wyniki bada* na stanowisku nr 1 w S;c«dnfeu, op. rll., s. 431) I Innych.

« por. J. Koi trze wsie i. Kultura łużycka na Pomorzu, op cit, s. 110 I 221.

« j.w., s. 59 n„ ryc. 40 < 01.

41