P1120714 resize

••••

^Ryc ' ^SOpM-    W- 27/128.

Abb I. Sopran. V_npm. _T, ■ _ ^ ‘wT ""*”■* ^W* K**rmd**h N-b    ™^{fiEun,cr Djr>,d,}“"<

nakowo fcnotypowo. mogą być całkiem odmienne pod względem organizacji. Jest to, jak zauważył ironicznie L.R. Binford <1992. s. 55). zwodniczy sen empirysty. który chce widzieć bezpośredni związek pomiędzy zjawiskiem. a jego znaczeniem.

Metoda pracy archeologii anglosaskiej, zwłaszcza uprawianej od lat siedemdziesiątych „socjologii ceramiki”, wyostrzyła spojrzenie na możliwości poznawcze w tej dziedzinie (Sacketl 1977; Kobylińska 1980: Braun 1985; Nelson red. 1985: Carr. Ncitzel red. 1995. s. 3-8: Plog 1995; Roc 1995 s. 27-31). Archeologia konwencjonalna, zorientowana na nauki humanistyczne skupia się na pojedynczych zagadnieniach, mniej lub bardziej izolowanych, które systematyzuje. porównuje i interpretuje, by w rezultacie /ugęścić je do pewnej teorii. Zbyt szeroko zakreślone ramy porównań - nu przykład w obrębie kultury łużyckiej - mogą się jednak przyczynić raczej do zaciemnienia zmienności w czasie i różnorodności przestrzennej, niż do ich wyodrębnienia. Natomiast archeologia ukierunkowana nu nauki społeczne, rozpatruje tworzące materiał archeologiczny przedmioty jako część pierwotnie ustmkturowionej i dynamicznej całości (van den Boom 1981. s. 287: Mactzke 1986: Palubicka. Tabaczyn-ski 1986: Myil 1988: Carr. Ncitzel red. 1995). Pyta przy tym o rotę tej całości w określonym systemie kulturowym, na przykład; kio to naczynie wytworzył? Jak. kiedy i gdzie się nim posługiwano? Kto je oglądał w użyciu? Jak było zrobione? Jakie były związki pomiędzy produkcją a dystrybucją? Ceramika, juk i inne wytwory, była produkowana i użytkowana w pewnym kontekście społecznym, to jest w pewnym systemie znaczeniowym (Tillcy 1989. s. 191: Sinopoli 1991. s. 119). Ma ona także określoną „biografię” jak inne wytwory: wyprodukowano ją. używano, a w końcu zdeponowano.

Fakt. że naczynia zdobione figuralnie pochodzą przede wszystkim z grobów, powoduje, że zalicza się je do sfery kultowej, szczególnie do zwyczajów pogrzebowych. W ten sposób powstaje niemal nieunikniony podział dwudzielny na „właściwe naczynia kultowe”, które powiązane byłyby z kultem, zwłaszcza kultem zmarłych oraz sferę profanum - przedmiotów użytkowych życia codziennego. Wyrażony przez W. Holubowicza pogląd (1947.s. 155). żc każda kreska ornamentu miału prawdopodobnie magiczny, wierzeniowy, czy kultowy aspekt pozostaje w zgodzie także z nowszą literaturą przedmiotu (Mikłaszewska-Balcer 1991. s. 164). Podejście takie pomija jednak fakt. iż zdobienie figuralne czy też ornamentalne, związane jest z symbolicznym komunikowaniem się ludzi, co jest ważne (Hodder red. 1982: Wicsner 1989. s. 57-59; Sinopoli 1991. s. 131-132: Niewęgłowski 1992. s. 290-291: Carr. Ncitzel red. 1995).

Jakkolwiek sacrum i profanum zrozumiulc są jako opozycje, nic ma wątpliwości co do tego. żc informacje społeczne i spoleezno-religijne zawarte są w sakralnych kontekstach (Roscnthal 1995. s. 359). Także treści polityczne, ekonomiczne i indywidualne mogą być wyrażone w dziedzinie sakralnej. Albo też. jak stwierdził W. Torbrtiggc (1985, s. 19): „Pomiędzy sferą rytualną a pro-faniczną. do dziś dnia istnieją różnorodne powiązania praktyczne i duchowe”.

185