P1190747

38

gliniana. LŁosnia występuje oeramika /tabl. VIII, 1-2/. Są to data naczynia bani aa ta o wyodrębnionych szyjach, zaopatrzono w uoha 1 zdobiona listwami a dołkami lub poziomymi rzędami dołków. Spotyka aię toż miay, kubki i garnki. Naczynia ta bywają zdobiona ornamentom stempelkowym. V fazach II i III występuje ornament krzywolinij-ny, linia falista, a takZa ukośnie zakreskowane trójkąty ozy zygzaki, sakra skowana romby i ornament wolutowy. V fazach IV i V spotyka’eię naczynia nawiązująca do typowych dla kultury Noua, dwuueha z guzami na wierzchołkach uch. W dekoracji naczyń pojawiają się rzadko kanelury. V przeciwieństwie do liczny oh osad, cmentarzyska kultury Tui są praktycznie nie znana. Natrafiono dotąd na kilka pojedynczy oh grobów szkieletowych.

d. Kultura Honteoru

Kulturę Honteoru /Sarata Honteoru kolo Ploosztl/ datuje się od samego niemal początku epoki brązu /X_Ą/ a* po w przybliżeniu brąz D.

V    rozwoju tej kultury wyróżnia się trzy zasadnicze fazy, któro z kolei rozpadają się na omiojsae etapy. Najstarsza faza kultury Honteoru odpowiada Jeszcze okresowi rozwoju kultury Glina HI-Schneckenberg.

V    tym czasie kultura Honteoru rozwijała aię na terenie północnej Wołoszczyzny , w dolinach rzek Buntu 1 Dimbcrioy • V regionie tym lokalizuje etę jej kolebkę. Faza środkowa odpowiada okresowi rozwoju kultury Tal, z którą kultura Honteoru sąsiadowała, 1 kultury Wieten-berg z centralnej części Siedmiogrodu. V tym czasie kultura Honteoru znacznie się rozprzestrzeniła w kierunku północnym, dotarła do Mołdawii 1 zajęła wschodnią część Siedmiogrodu, położoną nad górną Hutą. V fazie najmłodszej kultura Honteoru albo została zniszczona przez kulturę Noua, albo teZ wzięła udział w formowaniu się tej kultury# Na ten temat panują różne poglądy. Nad górną ilutą, w izolowanej, śródgóraklej kotlinie elementy kultury Honteoru przetrwały chyba Jeszcze dłużej, bowiem w ceramice miejscowej odmiany kultury okresu Balietatt 1 /fteoi/ widoczna są ooohy charakterystyozno dla ceramiki kultury Honteoru.

Ludność kultury Honteoru zamieszkiwała między innymi osiedla obronne. V obrębie tej kultury, zwłaszcza na teranie po ludni owo-we ohod-^nlH® Siedmiogrodu, nastąpił rozwój miejscowej metalurgii brązowej. Charakterystyczne Jest ceramika tabl. VIII, 3-5/ tej kultury o zróżnicowanych formach 1 bogato zdobiona. Licznlo występują kubki, aze-rokootworowe naczynia o dwóch uchach wysoko wystających ponad kra-wędf i ozdobiony oh guzami na wierzchołku ucha. Dla kultury Moncaoru

typowy jest szkieletowy obrządek pogrzebowy. Znarlyoh nieład ano w pozycji skurczonej • Dopiero w Tezie schyłkowej pojawia się ciałopalenie.

ę. Kali tura Costięa

Wyróżnia się ją na terenie północnej Mołdawii, ale lepiej dotąd zbadane stanowiska koncentrują się w dolinie rzeki Bistricy• Z pozostałego terenu znane są ułamki ceramiki, występujące niekiedy aa stanowiskach wozeanej fazy kultury Noua. Z kultury Costięa znane są dotąd wyląozaie osiedla, w których natrafiono na warstwę kulturową i paleniska. Brak jest z terenu Mołdawii cmentarzysk. Natomiast groby szkieletowe wyposażone w naczynia typowe dla kultury Costięa znane są z Białego Potoku obw. tarnopolski, jak też ze stanowisk kultury koma-rowskiej /Komarów, Bukówna/. Stąd też bierze się pogląd, że jest to jedna kultura określana jako Biały Potok-Costięa-Komarów. Brak jest Jednak w obrębie kultury Costięa w Mołdawii naczyń o esowatym profilu z listwami plastycznymi, jakie są typowe dla kultury komarowskieJ• Obserwacje poczynione na stanowisku eponimiosnym Costięa Jud. Meamf przemawiają za datowaniem kultury Costięa na schyłek brązu i, bowiem później tereny północnej Mołdawii wraz z dorzeczem rzeki Bistricy zostały opanowane przez kulturę Honteoru. Natomiast obecność fragmentów naczyń typowych dla kultury Costięa na stanowlskaóh starszej fazy kultury Noua, przemawia za możliwośoią dalszej egzystencji tej kultury aż po schyłek brązu C.

5. KULTURY WCZESNEGO I STARSZEGO BR^ZU V DORZECZU ŚRODKOWEGO DUNAJU

a. Kultura Maruszy /Periam-Peoica/ zwana też kulturą Periamue

W okresie gdy terytoria położone nad Cisą były zajmowane przez ludność kultury Nągyrev, na terenie Banatu, nad dolnym Tomaszem, pojawiła się grupa ludnośoi, która przybyła ze strefy anatolijsko-bol-lcońskioj, określana Jako grupa Pitwaros. Nieco później poprzez dolinę Morawy na obszar dorzecza dolnoj Cisy miała wkroczyć dalsza fala ludności poohodzonia anatolijsko-balkańskiego, pokrewna grupie Pitvaros. Tą nową falę osadniczą określa się Jako kulturę Maruszy /Periam-Pe-olca/. Znano toż są określenia: kultura Periamue albo Mokrin-Peria-mus. Kultura ta początkowo objęła tereny nad Cisą w pobliżu ujścia Maruszy i nad Temoszom. Następnie jednak na ekutek nsporu od południa dalszej kolojnej fali. ludności anatolijsko-balkońskisj, określonej jako kultura Yatin Aattina/, nastąpiły przesunięola się ludnośoi kul tui y Maruszy na pólnoo w.górę Cisy, aż po ujśols K***sszu