P1240499

jąeych na wschód od Wisły. lieamleSmle od tego, ie pucharki ulwóweckie aogłj być, i uptMH były 'Głosik 1W» ryc. 296; Węgrzynowi ca 1973, ryc.19/, używane długo, nie Jesteśmy w stanie wyróżnić wśród nich fora, ■cgących stano wid ścisły wyznacznik osy to dla fasy starszej, osy toS dla środkowej. Fora takich sit możemy pewnie u stal id as tych obsaarach także 1 wśród naczyń posostałych typów,

Sas fakt, U "wschodnia grupa terytorialna* rozwinęła się as pod* loda trsciaieckin, nie susi osasossó Łósatycsaośel jej asjstsrssych as* tarlaków, la terenach na wschód od Wisły różnica saanaesyły się jut w obrębie traci niecki ego subs tretu 1 nie były one aspewno obojętne dis dalszego osadnictwa tych Slen. W kontekście roswatanej tu problematyki as bacaną uwagę zasługują ostatnie proposyejo odnossące się do kultury iraciniecklej /KlŚklewics 1978/, w których silnio ssskcon towano fakt, U prtes teras slędayratets Wisły i Bugu przebiegała granic* dwóch grup regionalnych kultury trzclnieCkiaj, naiwanych mazowiecką 1 mało-polską. W sasięgu grupy sssowioekloj saslssły się obsiary lasowała wschodniego i Podlasia, na których następnie roawijaó się będsls wacho-dslosssowleoko-podUsks grupa kultury łużyckiej*. w aasięgu grupy mało-polskiej obsasr Wyżyny Lubelskiej, zajętej potniej prsea-grupę u lwówecką. Hśklawlei /s. 180 n,/ a wrócił prsy tya uwagę na Istotne osynalkl, rotnicujące ossdaictwo trzclnleckie obu tych grup. Grupa assowlecks sssjdowsłs się w aasięgu pierwotnej strefy leśnej* W swym rozwoju na* wiąaywsłs do schyłkowego osadnictwa tsw* kultury ceramiki graebykowo-•dołkowej, s prtede wssystkia do fasy linlćekitj /Kempisty 197V• ^w obraądku pogrzebowym typowe są dis niej, jak dotąd, płaskie cmentarzyska ciałopalne. Grupa małopolska natomiast rozwijała się na obszarach lamo stepowych, na substracie kultur epi sznurowych i podlegała w jakiejś alerse Impulsom płynącym eposu Karpat orus a kręgu kultur mogiłowych. Ludność tej grupy praktykowała obrządek szkieletowy, a w młodszej fazie - szkieletowy i ciałopalny. Owe osynniki różnicujące, wśród których podkreślić trzeba zwłaszcza słabo dotąd akcentowaną odmienność środowiaka ekologicznego Juko szczególnie istotnego dla procesów kulturotwórczych, mu siały zdecydowanie ukierunkowywać rozwój obu grup kultury trsoisieoklej. Kalety więc liczyć się równiet a tym, Ze. wczesne zespoły łużyckie omawianych obszarów zostały od początku w jakiejś mierze zdeterminowane przez odrębność trzcinieekiego podłoża, lit.wydaje się prawdopodobne, aby odrębność ta mogła ulec natychmiastowemu satarolu a chwilą utworzenia się nowego organizmu kulturowego. Przy pomnijmy tutaj, te znaleziska fasy łódzkiej, jak dotąd, schwyta# jedynie na obszarze Polaki środkowej; na terenach as wsohód od Wlały nie udało się wyróżnić stanowisk, którym można byłoby przypisać analogiczną rolę ogniwa.

łąesącifo kulturę trscUlsską s zespołami późniejszy*! /Węgrzynowiei im, 3.64} Oedi 1975, s,uV.

kurto zwrócić uwagę om fakt, iż nu amplo stanowisk kultury traci-_n lackiej i międzyreecza Wiały i Bugu rymuje się strefa puatki ossdsl-•J /lyc, i/# która zdaje sic wyznaczać tutaj granicę mlędiy matowieją a małopolską grupą tej kultury* J, Dąbrowski /1972, a* 111/ Unita-tował, że iadna i łużyckich grup lokalnych nie pokrywa się lolśle ■ zasięgiem wcześniejszych zespołów regionalnych kultury trielnleoklaj* jednakże na obaamrao między Wiolą 1 Bugiem stwierdza obecność wyraś-ayoh i częściowo ao sobą ablażnycb zagęszczać stanowisk traclnieekicb 1 weitsnych łużyckich! stanowiska łużyckie grupy wschodalommiowlecko-.podlaskiej pojawiają alę w widłach Wlały 1 Bugoaarwll o rai w dolny# biegu Bugu, w rejonie najwlękaaago nagromadzania śladów oaadniotwa kultury trscinleekltj; najwcześniej aa# analtalaka grupy ulwdweckiej nakładają się a kolei na pewną koncentrację inalealak trsolnleckloh /• przynajmniej na jej część/, widoczną wokół górnego odoinka Wieprza oraa nad Buglta* Hato&lmst rozległa luka pomiędzy obiema grupami łużyckie i, występująca między ^vlałą na północ od ujścia Wieprza, a średkowym Bugiem, była w etatach wcześniejszego osadnictwa traciniecklego częściowo wypełniona prasa skupienie osadnicze, lokalizujące elę aa tej wysokości v zakolu środkowego biegu Bugu* Fakt odmiennego rosłciaola alę stanowisk kultur, traoiniaokloj i łużyckiej, zdaje się wskaaywać, ża aa taki a nie inny rosrsut punktów na mapie ale jest odpowiada i siny Jedynie stan badań, lecz ż« uzyskany obrat jest w Jakimi stopniu obiektywnym odbicie# stanu zaludnienia terenu w kolejnych etapach* Pewna "prteulen-ność" osadnictwa traoiniaokitgo i wczesnego łużyckiego może równocześnie dowodzić, iż przekształcenie alę kultury atarasej w młodsaą alt było aktem statycznym, opartym o ewoluowanie kultury materialnej, wytwarzanej praca nieruchoma grupy ludzkie, lecz że był to prooes, kt^;remu towarzyszyły dość intensywne przemieszczenia ty oh grup. Zmniejszenie •lę liczby stanowisk kultury łużyckiej w stosunku do tracloiockloh może być w tya świetle oceniane nie Jako praejaw osłabienia oaadniotwa, lecz jako odbicie mało jeaaoae poznanych przemian w gospodarce i trybie żyoia obu społeczeństw, scalających rozproszona osadnictwo* Przypuszczenie to popiera dla omawianego obszaru obserwacja stosunkowo dobrze rozpoznanego mikroregionu w okolicy Hura nad Bugiem, gdzie w pasie o długości około 7 km anajdowały alę dwie stosunkowo roaległe oeady 1 dwa omantarayaka wczesnej kultury łużyckiej, gdy osadnictwo trzcin i e-okla manifestują się wszędzie jedynie w postaci niewielkich skupisk materiału, zapewne pochodzącego głównie z krótkotrwałych obozowisk.

Do najbardziej czytelnych przejawów ukierunkować, dtledałożonych przez omawiana grupy po kultura# traelnieckiej, aalioayć można zapewne

IM