Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (61)

na wschód od Wisły — o bardziej kontynentalnym klimacie — poleca się pochodzenia z głębi lądu amerykańskiego, odpowiadające odmianie caesia lub typom pośrednim między viridis a caesia (Maciejowski 1951, Tyszkiewicz, Obmiński 1963).

Jedlica doskonale wzrasta w warunkach regla dolnego. Wskazują na to prawie 100-letnie drzewostany w Zawoi i Ujsołach oraz młodsze, około 30-50-letnie z lasów krynickich. Niestety nie udało się ustalić pochodzeń tych jedlic. Warto jednak nadmienić, iż w Austrii spośród dwu odmian uprawianych w tym kraju: 1) daglezji z interioru (Pseudotsuga menziesii var. glauca), pochodzącej ze stanów: Oregon, Waszyngton, Idaho w USA oraz ze środkowej Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie, 2) daglezji z rejonu wybrzeża (/? menziesii var. menziesii — var. viridis), pochodzącej z zachodnich stanów USA i Kolumbii Brytyjskiej, do uprawy zalecono daglezję z interioru, która mimo mniejszego o 10-20% przyrostu grubości w wieku 28 lat wykazała większą odporność na mrozy i śniegołomy. Stwierdzono, że zaleta ta wynika z bardziej skośnego ustawienia gałęzi (Giese 1985).

W naszym kraju jedlicę odnawiamy tylko przez sadzenie, wprowadzając ją pod osłoną drzewostanu (przede wszystkim sosny, modrzewia, brzozy i innych gatunków światłożądnych).

W prześwietlonych drzewostanach sosnowych może ona spełniać rolę drugiego piętra. Nie należy jej jednak wprowadzać pod osłoną buka, dębu i graba oraz świerka. Jedlica powinna być odsłonięta po wyjściu z warstwy przymroz-kowej, tj. po osiągnięciu 2-3 m. Na małych zrębach powinno się ją wysadzać pod ścianą lasu, głównie przy osłonie od południa i wschodu.

Z dobrymi rezultatami można ją wprowadzać w gniazda (rębnia zupełna gniazdowa — Id) o wielkości do 10 arów. Należy jednak pamiętać, że zbyt długie pozostawianie w gniazdach wpływa na jedlicę niekorzystnie. Wiele starych drzewostanów w Polsce powstało w ten sposób (Bellon i in. 1977). Jedlica może być również wykorzystana do poprawek oraz do uzupełnień nawet w starszych młodnikach.

Najwłaściwszą formą zmieszania, zależnie od udziału jedlicy, są grupy wprowadzane w gniazda o powierzchni 2-4 arów, wyjątkowo kępy 10-arowe (Maciejowski 1951). Przy małym udziale można ją wprowadzać w skupieniach do 0,5 ara.

Dla uniknięcia silnego ugałęzienia zaleca się ją wysadzać jednostkowo w więźbie 3 x 3 m, wśród świerków w więźbie 1,5 x 1,5 m; z czasem świerk zostaje pozyskany na choinki. W niższych położeniach, gdzie warunki termiczne są korzystniejsze, sadzimy ją na północnych, północno-wschodnich i północno--zachodnich ekspozycjach. W wyższych położeniach regla dolnego, gdzie ilość opadów jest wystarczająca, a warunki termiczne mniej korzystne, lepsze warunki wzrostu znajduje jedlica na południowych skłonach. Do sadzenia wykorzystujemy materiał 2-4-letni, z tym że 3—4-latki szkółkowane zaleca się do uzupełnień i poprawek.

Dla jedlicy stosujemy podobne sposoby przygotowania gleby jak dla sosny, świerka czy jodły, sadzimy zaś w jamkę, a 2-latki także w szparę, stosując więź-bę 1,4 x 1,4 m do 1,6 x 1,6 m (tab. 13).

Bardzo poważne szkody wyrządza jedlicy zwierzyna (spałowanie); w terenach, gdzie istnieje takie niebezpieczeństwo, konieczne jest więc odpowiednie zabezpieczenie.

Jedlica zielona znajduje zastosowanie w uprawach plantacyjnych. Zaleca się wysiewać jedlicę przede wszystkim z nasion krajowych, zbieranych w dobrze przyrastających drzewostanach. Uprawy plantacyjne można zakładać w Krainach: I, III i V oraz w zachodniej części Krain: II, IV i VI. Stosowana jest więźba 2,5 x 3 m (Zasady hodowli lasu 1988).